Ināʻoe e hoʻolālā e hele iʻAmelika Hema, ponoʻoe e noʻonoʻo i ka heluna o nā hoʻolaʻeha e paʻi ma ka'āina ma kēlā me kēia makahiki. ʻOiai kekahi poʻe e manaʻo ana i nā ōlaʻi e like me nā hanana liʻiliʻi, ma kahi o hoʻokahi miliona mau hoʻouluulu e hiki mai ana i kēlā me kēia makahiki-ʻoiai ka hapanui o kēia mau makahiki heʻuʻuku loa lākou. Akā,ʻo nā mea'ē aʻe i hala no nā minuke e like me nā hola a hiki ke hoʻololi i nā loli nui i ka'āina aʻo nā mea'ē aʻe he mau pōʻino nui ka hopena i ka luku nui a me ke ola o ke ola.
ʻO nā huila nui e noho nei maʻAmelika Hema, ma ka palena o ka "Ring of Fire," hiki ke hopena i nā kai eʻe i ka'āina Chilean a me Peruvia a hoʻolaha ma waena o ka Moana Pākīpika a pau i Hawaii, nā Philippines, a me Iapana me nā nalu nui ma kahi o 100 kapuaʻi ke kiʻekiʻe.
Ke hele mai ka luku nui mai nā mana maoli i loko o ka honua, he mea paʻakikī e noʻonoʻo aʻae i ka hopena a me ka luku. ʻO ka mea ola e hoʻohāpai nei i ka pehea e hiki ai iā mākou ke ola i kekahi, akā naʻe,ʻaʻole e pau nā malaʻi. Hōʻike nā meaʻike i ka hoʻokumuʻana o kāu iho. ʻAʻole hiki i ka'ōlelo aʻo mua, akā inā ua hoʻomākaukauʻoe, hiki iāʻoe ke hele ma waena o kaʻike i maʻalahi ma mua o nā mea'ē aʻe.
He aha nā kumu e hoʻoulu ai i nā hoʻouka'āina maʻAmelika Hema
ʻEluaʻaoʻao nui o ka honua holoʻokoʻa a iʻole terremoto- mahi. ʻO kekahi ka lae Alpide e paʻi ma waena o'Europa a me'Asia,ʻoiai kekahi e pili ana i ka kāʻei o ka Pākīpika kahi e hoʻopuni ana i ka Moana Pākīpika, e pili ana i nā Komohana Komohana oʻAmelika Hema a meʻAmelika Hema, Iapana, a me nā Filipaina, a me ka Ring of Fire nāʻaoʻao'ākau o ka Pākīpika.
ʻO nā hoʻouluhiʻana me kēia mau beliki e hanaʻia ināʻelua papa pākonika, ma lalo loa o ka honua, e'ākoakoa, e hoʻokaʻawaleʻia, aiʻole e paheʻe kekahi i kekahi, hiki iā ia ke holo mālie, a wikiwiki paha. ʻO ka hopena o kēia wikiwiki wikiwikiʻana,ʻo ia ka weheʻia koke o kahi hoʻolaha nui o ka ikaika e hoʻololi i ka neʻeʻana o ka nalu.
Hoʻopili kēia mau nalu i ka lepo o ka honua, me ka neʻeʻana i ka honua. ʻO ka hopena, piʻi nā mauna, hāʻule ka lepo a weheʻia, a hiki i nā hale kokoke i kēia haʻawina hiki ke hāʻule, hiki ke ala i nā alahaka, a hiki i nā kānaka ke make.
MaʻAmelika Hema,ʻo ka'āpana o ka beliki o Pacific-Pacific me nā papaʻo Nazca a meʻAmelika Hema. ʻEkolu mau'īniha o ka holo ma waena o kēia mau papa i kēlā me kēia makahiki. ʻO kēia noi ke hopena o nāʻanoʻokoʻaʻekolu, akā pili like. Ma kahi o 1.4 'īniha o ka mau kiʻi Nazca e paʻi malu ma lalo oʻAmelika Hema, me ka hana i ka pilina nui e hoʻopuka i nā lua pele; ua paʻa kekahi 1.3 iniha ma ka palena pāʻani, e kīkiʻi ana iʻAmelika Hema, a hoʻokuʻuʻia i nā makahiki he 100 a pēlā paha ma nā ōlaʻi nui; aʻo kahi o kahi hapakolu o ka'ekene kenia keneta ma Amerika Hema mau loa, e kūkulu i nā Andes.
Inā hiki mai ke ōlaʻi a iʻole ma lalo o ka wai,ʻo ka motion ke kumu e hōʻikeʻia ai ka hana kai eʻe e like me ke kai eʻe, e hoʻopiʻi ai i nā nalu maʻamau a me nā meaʻino e hiki ai ke hoʻoulu a hōʻeha i nā kapuaʻi he nui ma luna o nā kālepa.
Ka hoʻomaopopoʻana i ka hōʻailona o nā Mālaʻi
I nā makahiki i hala iho nei, ua loaʻa i nāʻepekema kekahi mākaukau maikaʻi aʻe no nā'ōlaʻi ma o ke aʻoʻana iā lākou ma ka satellite, akā,ʻo ka mahalo nuiʻia o ka Richline Magnitude Scale e paʻa ana me ka maopopo i ka nui o kēia mau hana maʻamau.
ʻO ka Lulu Nuiʻo Richter he helu ia i hoʻohanaʻia no ke anaʻana i ka nui o kahi ōlaʻi e hāʻawi ana i kēlā me kēia haʻalulu a me ke ana ma kahi seismograph o ka ikaika o nā nalu seismic i hoʻounaʻia mai ka manaʻo.
ʻO kēlā me kēia helu ma luna o ka Huʻonui Nui Kahua Nui heʻela i loaʻa he kanakolukūmākahi manawa likeʻole me ka helu mua akāʻaʻole hoʻohanaʻia e nānā i ka pōʻino, akā, ka nui a me ka ikaika. Ua hoʻoponopono houʻia ka pakuhi iʻole e hoʻonuiʻia ka palena. I kēia mau lā, ua hoʻoholoʻia kekahiʻano i kapaʻiaʻo ka Huhi Nui Kahiko no kaʻikeʻana i nā'ōlaʻi nui.
Ka Moʻaukala o nā Mālaki Nui ma Amerika Hema
Wahi a ka United States Geological Survey (USGS), i waena o nā kaola nui nui loa mai ka makahiki 1900, ua nui nā mea i hanaʻia maʻAmelika Hema me ka nui loa, he kahakai helu 9.5, nā'āpanaʻino o Chile i 1960.
Ua hana houʻia kekahi olai ma ka moku o Ecuador, kokoke i Esmeraldas i Ianuali 31, 1906, me ka nui o 8.8. Ua hanaʻia kēia ōlaʻi i kahi kai eʻe 5-m kahi iʻokiʻia ai 49 mau hale, pepehiʻia he 500 mau kānaka ma Colombia, a ua kākauʻia ma San Diego a me Kapalakiko, a ma ka lā 17 oʻAukake, 1906, heʻewalu 8.2 i Chile a pau ua hoʻopauʻiaʻo Valparaiso.
Eia kekahi,ʻo nā hoʻouluʻana'ē aʻe kekahi:
- I ka lā 31 o Mei, 1970, heʻeleʻele i Peru me ka nui o 7.9 i make i 66,000 a ua loaʻa $ 530,000 ka pōʻino, e luku hou ana i ke kauhale o Ranrahirca.
- I ka lā 31 o Iulai, 1970, ua pākuʻiʻia kahi pālaʻi nui 8 i Colombia.
- I ka lā 9 o Iune, 1994, ua loaʻa i Bolivia ka hoʻolālā he 8.2.
- I Ianuali 25, 1999, ua piʻi aku ka hau i 6.2 i Colombia.
- Ua piʻiʻia ka Pelekikī Coastal e ka hekili 7.5 ma ka lā 23 o Iune, 2001.
- Ma ka lā 15 o Nowemapa, 2004, ua paʻiʻia kahi hekili 7.2 mai ke kai komohana o Colombia, kokoke i Chocó.
- MaʻAukake 15, 2007, ua paʻiʻia he 8.0 ma kahi o San Vicente de Cañete, Lima, Peru.
- Ma ka lā 16 o Kepakemapa, 2015, ua paʻiʻia he earthquake 8.3 mai Illapel, Chile.
- Ma ka lā 15 oʻApelila, 2016, heʻeha 7.8 i loʻohia i ka moku o Ecuador kokoke i Muisne me ka lukuʻana a hiki i Guayaquil.
ʻAʻole kēia wale nō nā'āina i kākauʻia ma Amerika Hema. ʻO ka poʻe i nā manawa mua o Columbianʻaʻole i loko o nā puke moʻolelo, akāʻo nā mea ma hope o ka heleʻana o Christopher Columbus, e hoʻomaka ana me ke kahakai 1530 ma Venezuela. No kaʻikeʻana i kekahi o kēia mau mala i waena o 1530 a me 1882, e heluhelu i nā PaʻiʻAmelika Huipūʻia i ka makahiki 1906.