01 o 13
Ka Moʻaukala o ke Kanalā Aloha
ʻO kahi wale nō mile mai ke kūlanakauhaleʻo Niagara e hāʻule ana i kahi wahi i hoʻopoinaʻia i uka e piha i nā mea huna. ʻO ke alohaʻo Canal, kekahi o nā hapū iʻoi aku ka maikaʻi ma nā mokupuniʻo Niagara, ua loaʻa iā lākou ke akahele āpau i ka wā i hoʻokūʻia ai i kahi hōʻino i hoʻonāukiuki i ka honua. Hiki ke hoʻololiʻia nā alanui i kuʻiʻia a me nā ulu lāʻau mālie mai kahi kaiāulu pīhoihoi e hoʻopau i ka make kokoke i ka pō a me nā makahiki he nui ma hope o nā alanui o ke aloha Canal e waiho i ke kaumaha.
Ma nā'āpana he 36 wale nō,ʻo Canal Canal he wahi liʻiliʻi loa o ka Fallsʻo Niagara e hiki ai i nāʻohana ke hānai i kā lākou mau keiki ma nā hale hōʻiliʻili liʻiliʻi e kokoke kokoke ana i ke kūlanakauhale, akā e loaʻa ana ka manawa no lākou e holo a pāʻani. ʻO keʻano o kahi hiʻohiʻona mai ka Madealine L'Engle o ka "A Wrinkle in Time",ʻo ke alohaʻo Canal he kūlanakauhale kū i ka piha i nāʻohana'ōpio me nā hale a pau e nānā ana i nā kope i nāʻaoʻao ma kēlāʻaoʻao kēiaʻaoʻao.
I ka wā o ka makahiki 1950, ua ulu wikiwiki mai ke kaiāulu e like me ke kūlanakauhale iʻikeʻia i kahi puʻupuʻu. Ua maluhia nā alanui a me nā hoalauna aloha, akā naʻe, eʻike kokeʻia ana nā poʻe o Love Canal ma waena o kaʻimi pūnaewele.
ʻO ka'āina i kūkuluʻia e ke kaiāulu, ua haumia mau loaʻia e nā huakini i hoʻoiliʻia e ka Hooker Electrochemical Company nona ka pae. Ua hoʻomaka koke ka nohoʻana o nā kānaka noho me nā maʻi i paʻi mai i nā maʻi kūlohelohe o ka pepeiao i ka uluʻana i ka maʻi kanesa. Ma ia hope aku, e hōʻikeʻia ai uaʻike maopopo ke aupuni i ka pilikia i hūnāʻia ma loko o ka lepo, akā kohoʻo ia e hoʻohuli i nā maka makapō.
Ua hoʻolimalima pinepine aku ka moku o ke Kulanuiʻo Niagara Falls City i ka Hooker Electrochemical Company e kūʻai i ko lākou waiwai me ka manaʻolana e kūkulu i kahi kula hou. Ua hōʻole kaʻahahui i kā lākou mau hoʻolaha mua e hōʻike ana i nā manaʻo no ke olakino, akā ua hoʻololi hou lākou a kūʻai aku i ka'āina i ka'āpana kula. I kā lākou uku pono'ī, ua lawe ka hui i nā lālā o ke kula i kahi huakaʻi o ka pūnaewele a hōʻailona i nā pale i mua o lākou e maopopo ai ua maopopo ka lepo i ka lepo, akā, hoʻomau ke kūlanakauhale i ke kūʻai a ma hope aku, ke kula.
Hoʻokumuʻo Hooker Chemical i kahi ola ma ke kūʻai kūʻaiʻana i ke kūlanakauhale e hōʻike ana i nā pōʻino o ka'āina no ka hoʻomaopopoʻana i nā kuhihewa, akā, ua haʻalele nō hoʻi i kekahi kuleana no nā hopena e hoʻopōpilikia hou i ke kūlanakauhale. Ua'ōlelo lākou e hoʻopaʻaʻia ka'āina "i mea e pale ai i ka hikiʻole o nā kānaka a me nā holoholona e hele mai ana me nā mea i hoʻoiliʻia." Ua hoʻoholo ka papa kula e holo i mua me ke kākoʻoʻana i ke kula.
I ke kūkuluʻana i kekahi o nā kulaʻelua ma nā kaiāulu, uaʻike nā mea kūkulu hale i nā pahu he 55-gallon o nā meaʻinoʻino i kanuʻia e Hooker Chemical. ʻO ka nui, ua kanuʻia he 22,000 toni o ka hoʻoneoneoʻinoʻino ma ka pūnaewele o kēia kaiāulu olakī me ka nohoʻole o kekahi poʻe noho. Ua hoʻomauʻia ka hana i ke kūkuluʻiaʻana o ke kula aʻoiai ka uluʻana o ke kaiāulu i ke kulaʻelua ua kūkuluʻia he mau poho iki.
Ua hoʻomauʻia ke ola e like me nā mea maʻamau i ke Canal Canal a hiki i ka makahiki 1976 i ka wā i ho'āʻo aiʻelua mau mea mai ka Niagara Falls Gazette ,ʻo David Pollak aʻo David Russell, i nā'ōpēpihi he nui a loaʻa i nāʻano koʻikoʻi o nā mea hanaʻino. Akā,ʻaʻole i loaʻa i ka mea i loaʻa ka nui o nā mea e nānā i ka'ilula a hiki i kekahi mau makahiki ma hope mai, i ka wā i hoʻomaka aiʻo Michael Brown e nānā i nā hopena o kēia olakino a alakaʻiʻia i kahi noi i kekahi puka ma ka 1978.
Ua hoʻomaka kahi makuahine o Lois Gibbs, i ka hoʻouluulu i nā mea hale ma hope o ka hānauʻana o kāna keikikāne i nā maʻi wīwī a me nā maʻi olakino'ē aʻe. I ia manawa, liloʻo ia i leo o ka poʻe i waihoʻia i loko o ka pōʻeleʻele e pili ana i ka palekana o ke kaiāulu, e koho ana i kahi koho kohoʻana i ke poʻo o ka Hui Aloha Canal Homeowners.
Ua ukaliʻo Gibbs i nāʻelele e nānā i nā mea e hopohopo nei i ka poʻe e noho ana ma ia wahi, akāʻaʻohe mea i loaʻa. Ua kaulana kaulanaʻo ka pelekūʻo Niagara Falls,ʻo Michael O'Laughlin, e'ōlelo anaʻaʻole he "hewaʻole" me ka wahi.
Ma ka hopena o nā makahiki 1970, uaʻike nā poʻe noho ma nā kaiāulu i ka nui o ka halaʻole o nā moekoloheʻana, nā pale palau, nā maʻiʻino, nā maʻi āpau, a me ka pepehiʻana i nā mea'ē aʻe. ʻO ke Komikula Ola Ola o New York,ʻo Robert Whalen, i hele ma hope aku i ka'āina aʻaʻohe ikaika i ka manaʻo o nā luna o ke kūlanakauhale.
"ʻO ka Love Canal Chemical Waste Landfill he meaʻino ia a he weliweli nui loa i ke olakino, palekana a me ka maikaʻi o ka poʻe e hoʻohana ana ia mea, e noho kokoke ana i ia mea a iʻole e pili ana i nā kumu e loaʻa mai ana, me nā mea'ē aʻe, ʻikeʻia ma kaʻilikai ma nā wahi he nui, nāʻano inoino a me nā meaʻeleʻele a me nā momona e pili ana i ka ea a me nā hale o kekahi poʻe noho e noho kokoke ana i kēlā mau pūnaewele, "wahi āna.
Ua hoʻolaha akuʻo Pelekikena Jimmy Carter i kahi kūlana olakino olakino a kāhea aku i ka'Āpana Kokua Lā Lehulehu no ke kōkuaʻana i ke kūlanakauhaleʻo Niagara Falls no ka hoʻonohonohoʻana i kahi pūnaewele Canal. ʻO kēia ka manawa mua ma ka moʻolelo o ka'āina i hoʻohanaʻia kēlā kālā no kekahi mea'ē aʻe ma kahi kūlana kūlohelohe.
I nā makahiki i hala iho nei, ua paniʻia nā kula a kokoke i pau nā hale o ka'āina. Ua ho'ēmiʻia ka nohona kūʻokoʻa o ka'āina i kahi lau nahele me nā mea'ē aʻe ma waho o nā alahele hele wale, nā'āpana o ka mauʻu kiʻekiʻe a me ka lima o nā hōʻailona alanui.
Ua hoʻolimalimaʻia nāʻohana 800 a pau no ka uku o ko lākou mau home, akā ua kohoʻia he 90 mauʻohana e noho. I ka halaʻana o nā makahiki, kokoke i nāʻohana a pau i kapaʻia i ka home e noho nei i kahi manawa i koho ai e haʻalele.
I kēia mau lā,ʻaʻohe mea i koe o ke aloha Canal. Kūlanaʻia ka wahi me nā mea kiʻi kiʻi kiʻi kiʻi e hoʻolālā ana i nā alanui eerie a me nā hale i hoʻomaha loa i koe.
E hahai iā Sean ma Twitter a Instagram @BuffaloFlynn, a nānā i kā mākouʻaoʻao Facebook no kaʻike hou aku i Buffalo, Niagara Falls a me New York.
02 o 13
Abandoned Homes
Ua haʻaleleʻia ke kaiāulu a haʻaleleʻia nā hale e pala. I ka manawa, ua hoʻokahuli ke kūlanakauhale i ka hapa nui o nā hale i kūkuluʻia ma kēia kahuahana aʻaʻole hiki i ka makahiki 2004 keʻaeʻia nā kānaka e hoʻi i ko lākou mau kaiāulu.
03 o 13
Kaomi Community Community
Ua hoʻomaka nāʻohana e neʻe i ke kula i nā makahiki 1950 no ka mea uaʻikeʻiaʻo iaʻo ke kaiāulu hōʻoia kūpono.
04 o 13
Ua hoʻomaka ke kanaka e maʻi
I ka makahiki 1970, ua ulu ka hapanui o ka lehulehu akā ua nui ka poʻe i noho i ka maʻi. Ua hanaʻino nā kānaka i kahi wikiwiki weliweli, hoʻolālāʻana i ka maʻi a me nā pilikia kino'ē aʻe. Uaʻike maikaʻi ke aupuni i nā kūlana olakino i kū'ē i ka lehulehu, a uaʻike nō hoʻiʻo ia ua hoʻohaumia nuiʻia ka'āina.
05 o 13
E hoʻomaka ana i ka hakakā
Ua hoʻomaka ka hāʻule o ke kaiāulu kūwāhi a ua makemake nā kānaka e pane i nā pane. Ua liloʻo Lois Gibbs i mea haʻi'ōlelo no kona kaiāulu. I kekahi makuahine hoʻokahi, ua hoʻomakaʻo Gibbs e nīnau i ka palekana o nā kaiāulu i ka wā i hoʻomaka ai kāna keiki e iho mai me nā pepeiao o ka pepeiao ma keʻano maʻamau.
06 o 13
Manaʻoʻia ka haʻalele
Uaʻike ka poʻe'ē aʻe i ka pumeʻana o ka lepo mai ka lepo mai a ua ua, ua piʻi ka wai i luna. Heʻano like paha ia me ka hopena o kahi hōʻike haʻihaʻiʻepekema, akā naʻe, no ka mea he mea maoli kēia mauʻohana e hele nei.
07 o 13
Ke kauaʻana no kona kaiaulu
Ua hoʻomauʻo Gibbs i ke kaua no nā kuleana o ia, konaʻohana a me kona mau hoalauna kokoke i nā makahiki o ke kaua hakakā me ke kūlanakauhale.
08 o 13
Kohoʻana i kahi hoa noho
Ma keʻano hoʻololi, ua nininiʻia e ka Hooker Electrochemical Company i 22,000 mauʻela o ka meaʻona makehewa ma ko lākou waiwai, ma hope aku kūʻai iā ia no ka liloʻana i kaiāulu hoʻomaka. ʻO nā mea nui i hoʻokuʻuʻia i loko o ka lepo a hoʻomaka i ke komo i loko o ka wai inu, ka lepo a me ka ea a hiki i nā kānaka he mau miliona i kēlā me kēia lā.
09 o 13
Ka Impact ma nā Kamaliʻi
ʻAʻoleʻo ia wale nō, akāʻelua mau kula haʻahaʻa i kūkuluʻia ma luna o ka pūnaewele, e kūkulu ana i nā haneli haneli o nā haumāna i kēlā me kēia lā. Ua hakakāʻo Gibbs a me nā mea'ē aʻe he nui i ka nānāʻana i kēia mau pilikia, i ka hope loa e loaʻa ka uhu ma hope o nā hōʻike i kauʻia ma'ō aku o ka mea i hōʻole houʻia.
10 o 13
Hooker Electrochemical Company
Hoʻopuka muaʻiaʻo Kamakene Electrochemical Hooker e ke Kulaʻo Niagara Falls City ma muli o ka nele i ka'āina e kūkulu hou i kahi mea hou. I ka manawa i hōʻole ka hui i kā lākou mau noi no ka hopohopo pili kino, akā kūʻai lākou i ko lākou'āina. I ka mea kūʻai akuʻo Hooker Electrochemical Company e'ōlelo aku i ka'āpana kula e hoʻopaʻa i ka'āina e pale ai i nā holoholona a me nā kānaka mai ke komo aku me ia e like me ke kumu e hiki ai ke pilikia. Hoʻokumuʻia ke kula a me ka uluʻana o nā hale.
11 o 13
Loaʻaʻikeʻia
I ka hoʻomakaʻana o ka'ōleʻa o ka'ōleʻa a hoʻomaka ka poʻe eʻike i ka pilikia i ka hakakāʻana, ua hoʻomaka ka Canal Love eʻike i ke aupuni. Ma muli o nā hihia olakino i loaʻa i ka hopena weliweli e hikiʻole ke hōʻoleʻia ke kumu. Pono nā luna o ke kūlanakauhale e hoʻomaopopo aʻae aku i ka mea a lākou i hana ai, me ka hōʻehaʻike pono i ka holomua o ke kaiāulu no ka loaʻa kālā.
12 o 13
E lanakila nā Gibbs a me nā Kuleana i ke kūlanakauhale
I ka hopena, ma hope o nā makahiki he kaua i loheʻia, ua hoʻolaha aku ka Pelekikena Jimmy Carter i kahi kūlana olakino olakino a kāhea aku i ka Federal Assast Assistance Agency e kōkua i ke kūlanakauhaleʻo Niagara Falls ma ka hoʻomaʻemaʻeʻana o ke Canal Love. ʻO kēia wahi liʻiliʻi, lilo ke kūlanakauhale i kahi Superfund mua ma United States. Ma muli o ka hoʻokuʻuʻiaʻana o nā lāʻauʻawaʻawa, kokoke 800 mauʻohana i hoʻoneʻeʻia a uku houʻia no ko lākou mau home. He 90 mauʻohana i koho i ka nohoʻana akāʻo ka halaʻana o nā makahiki i hala ka haʻaleleʻana.
13 o 13
Pehea i kēia lā
E like me ia i kēia lā, ua nui loa ke koena o ke aloha Canal. Hoʻokahi wale nō lima o nā hale e koe a ua piʻi nā alanui o ke alahele, no ka mea, ua mālamaʻoleʻia no nā makahiki 40. Ua lilo ia i wahi punahele no ka poʻe kiʻi kiʻi e hele i nā alanui a hopu i ka hope o ke kūlanakauhale iʻikeʻia. ʻOiaiʻaʻohe mea koe e koe, ua hanaʻo Canal Love i kahi hōʻailona ponoʻole ma keʻano o ka wahi.