Nā Hoʻolaha Kūkākūkā, nā watakai, ka hoʻomākaukauʻana, a me nāʻikeʻike moʻolelo
ʻO Minneapolis a me St. Paul, e like me ka nui o nāʻAmelika Hui PūʻIa, e pilikia ana i nā makaniʻino. ʻO Minnesota me nā'āpanaʻo Twin Cities metro, ua manaʻoʻiaʻo ia ma Tornado Alley, aʻo nā Twin Cities kekahi o nā kūlanakauhale he 15 mau kūlanakauhaleʻoʻAmelika e nui loa i ka makani.
Hiki iāʻoe ke'ānai i nā'ōnewele, akā, hiki iāʻoe ke hoʻohaʻahaʻa i ka pōʻino iāʻoe a me nā mea aloha ma ka hoʻomākaukauʻana, a me kaʻike i ka mea e hana ai inā ua paʻi ka makani.
ʻO ka hapa nui o nā make a me nā pōʻino i loaʻa i nā kānaka i kahaha. He nui nā mea e loaʻa i nā poʻe e lohe i nā'ōlelo hōʻailona hōʻailona, akā, hōʻoleʻole lākou.
I ka manawa e hiki ai ke kāhikoʻia i ke kālepa i Minneapolis a me St. Paul?
ʻO ka manawa kūpikipiki a me ka makani kūpikipiki a Minneapolis a me St. Paulʻo Mei, Iune, a me Iulai. Eia naʻe, hiki i nā makani hae ke hana i ka lāʻau ma waho o kēia mau mahina. I ka wā i hala, ua paʻi nā makaniʻino i Minnesota i kēlā me kēia mahina mai Malaki a hiki i Nowemapa.
Pehea Pehea wau eʻike ai inā e hele mai ana kahi holomoho?
E nānā i ke aniau, a hoʻolohe i ke kiaʻiʻana o nā kahakai, nā'ōlelo ākea, a me nā mea no ka pilikia.
Hoʻopiʻiʻia keʻano o nā sirens o waho , i kapaʻia he tornado sirens, i ke kaniʻana o ka makani. Hoʻokaniʻiaʻo Sirens i ka wā e hoʻopukaʻia ai ka hōʻailona hōʻailona e ka National Weather Service. Hiki ke kaniʻia kekahi inā eʻikeʻia kahi anuanu e kahi meaʻike i hoʻomaʻamaʻaʻia, kahi mea puhi ahi a luna paha, aiʻole inā ua hōʻoiaʻia kahiʻikeʻana o kekahi o ka lehulehu.
Aiaʻo Sirens ma kahi o nā Twin Cities.
Akā, mai manaʻoʻoe, no ka meaʻaʻohe leo,ʻaʻohe pilikia.
ʻOiai he mau hanana kūloko kūloko ma nāʻaoʻaoʻelua o Twin Cities,ʻaʻole paha lākou e kani no kēlā me kēia makani anuanu. I ka wā i wāwahiʻia ai kahi tornoneʻino i ka mea i kapaʻiaʻo Siren, Wisconsin, i ka makahiki 2001,ʻaʻohe kani kani pōpilikia i kani. Ua haki ka wīwī, a ināʻo ia e hana ana, ua pau ka mana a me ka siren, e like me ka nui o Wisconsin a me Minnesota,ʻaʻohe o lākou pūnaewele.
Hiki ke hoʻoikaika wikiwikiʻia nā'ōleʻaleʻa, ma kekahi mau manawa, wikiwiki loa i nā kani ke kani i ka manawa.
Maʻaneʻi ma nā Twin Cities,ʻaʻole i kani ka leo o ka Hennepin County i ka 2006 Rogers Tornado, nāna i pepehi i kahi kaikamahine heʻumi makahiki. Ua'ōlelo ka National Weather Service,ʻo keʻano o ke aniau wikiwiki a me ka wikiwiki,ʻaʻole ia he manawa e kani ai nā nūnē ma mua o ka hoʻohioloʻiaʻana o ke kūlanakauhaleʻo Rogers a me ka'ākau o Hennepin County.
Inā hoʻokaniʻia nā kani o nā pōpilikia,ʻaʻole lākou e loheʻia i nā wahi a pau.
Hoʻolālāʻia nāʻano noʻonoʻo kūloko i waho i loheʻia ma waho, aʻaʻole hiki i nā poʻe o nā hale ke lohe. Hoʻolohe wale wau i nā nene e ho'āʻoʻia ana mai koʻu home aku, aʻaʻole hiki iaʻu ke lohe i nā nūnē ma nā hale kūʻai a iʻole ka hale nui.
No lailaʻaʻole paha e hana nā wēlau,ʻaʻole hiki ke kani i ka manawa, a inā pēlā, hikiʻole iāʻoe ke lohe. No laila, he mea nui e nānā i kaʻilikai. ʻO ka hapanui o ka poʻe noho ma nā Twin Cities ka mea maʻamau i ka nānā pinepineʻana i ka lewa ma luna o ka lekiō, kelepa, nūpepa a me ka pūnaewele, a he mea akamai ka hoʻohana.
E makaʻala i nā mea e puka ana ma waho, i keʻano inā heʻino kaʻino. E hoʻolohe i ka nānāʻana i nā kiaʻi a me nā'ōlelo hōʻailona ma ka lola a me ka leka uila.
He aha nā hōʻailona hōʻailona e hōʻikeʻike ai i kahi kākōkō hiki ke hanaʻia?
ʻO kēia kekahi mau hiʻohiʻona hiʻohiʻona e pono e lilo i mea hōʻailona e pili ana i kahi anāʻele,
- He'ōmaʻomaʻoʻeleʻele aʻeleʻele paha
- ʻO ke aoʻeleʻele
- Ke ao haʻahaʻa,ʻeleʻele
- ʻO ka'ōpala o ka lepo a iʻole nā'ōpala, ka hāʻuleʻana o ke kui a hukiʻia paha
- Hail, hekili a he uila
- ʻO keʻano o ke aoʻeleʻele, e like me nā ao e holo wikiwiki ana, e hoʻololi a hoʻololi paha
- ʻO ka hāʻuleʻana o ka mahana
- Mālie ka malu ma hope o ka makani, i ka wā e mālie ai ka ea
Hōʻike pinepine nā mea hōʻike moʻokalaleo i ka "manaʻo" e hele mai ana ma mua o ka hoʻonāʻana o ka makani. Hoʻopiliʻia nā'ōwelewele e pili ana i kaʻilikai haʻahaʻa, e hiki ai keʻike i ke kino. Inā hōʻike mai kou kino iāʻoe he pilikia, e akamaiʻoe e hoʻolohe.
ʻOiai e like me nā makani he nui no ka hapanui o nā kānaka, hiki paha i ka pūniu keʻikeʻoleʻia. ʻAʻole nā haukale iʻikeʻia i nā hau a pau. Hiki ke hoʻopuniʻia nā mea lawelawe a hūnāʻia e ka lepo a iʻole ka ua.
Hiki i nā mokulele ke holo, akā,ʻaʻole i nā manawa a pau. Hoʻohālikeʻia nā kani e like me ke kaniʻana o nā wala, aiʻole kekahi mea e like me kahi engine jet, ke kaʻaahi māmā, a me ke kaheʻana o ka wai.
Hiki i nāʻoihana ke hana i nā kani a me nā kīhā. ʻAʻole hiki ke kani lōʻihi, no laila, inā hiki iāʻoe ke lohe i ke ao kaua, he pili loa. Eʻimi i kahi e holo ai .
Nā kākoʻoʻo Tornado a me nā'ōlelo hōʻeuʻeu
Hāʻawiʻia ka hōʻailona o ka Honua e ka makani kiaʻi a me nā hōʻailona hōʻailona. He aha kaʻokoʻa?
Kālepa Kuleana :ʻO kahi wati he mea maikaʻi no ka hoʻokumuʻiaʻana o nā makani hekili, akāʻaʻole iʻikeʻia kahiʻinoʻino i nā meaʻikeʻole aʻikeʻia paha ma ka radar doperr. E hoʻolohe i nā hōʻike o ke kūlana'āina, e hoʻolohe i ke aniau, a mākaukau e hūnā inā pono. Nā hoa Alert, kaʻohana, a me nā hoalauna o ka'ōlelo aʻo.
Ka'ōlelo hoʻolaha wahaheʻe : He mea hōʻailona eʻikeʻia ai ke kahakai nui, aʻo ka radar doppler ke hōʻikeʻia he makani a he mea paha i hanaʻia. Inā hoʻolahaʻia kahi paepae hōʻailona no kou wahi, eʻimi i kahi e hoʻomaha ai. ʻO ka'ōlelo aʻoʻana o ka makani hekili,ʻo ia hoʻi, ua kokoke loa ka makani kaua a hiki i loko o nā minuke .
He aha kāu e hana ai i ka hopena o kahi kāhiko?
Inā kani ka leo o nā leo o ka pōpilikia, a ināʻoe e lohe i ke aʻoʻana o ka makaniʻino, aʻike paha i ka makani nui a me nā hōʻailona o ka makaniʻino i ka lewa, e hoʻoneʻe koke.
ʻO ka halekana maikaʻi loa e pili ana i kahi e noho nei.
ʻO kahi kūpono kahi e noho ai ma loko o ke kahua lalo a i kahi hūnāʻinoʻino . He nui nā hale lehulehu nui i loaʻa nā hale kūikawā nui.
Ināʻaʻole he kahua lepo, kahi lumi liʻiliʻi liʻiliʻi, halepaku, a pākeʻe paha ma ka papahele mua kahi kahi maikaʻi loa.
Ma lalo o kahi alapiʻi ma lalo o ka papahele a ma ka papahele mua paha, he wahi paʻa loa ia o kahi hale a hiki paha ke lilo i hale palekana no ka poʻe noho.
E kiʻi ma lalo o kahi'āpana waiwai paʻa inā hiki. E uhi iāʻoe iho me nā pākeke a me nā uluna e mālama iāʻoe iho mai ka hāʻuleʻana o ka palapalapala. E ho'āʻo e hōʻalo i nā wahi kahi nui o nā mea kaumaha ma luna oʻoe i nā papa kiʻekiʻe.
E noho mau i nā puka makani.
Ināʻoe ma waho, eʻimi i kahi hale hoʻomalu. Ināʻaʻohe hale hoʻomaha ma kahi kokoke, e moe i kahi luawai aiʻole kahi wahi, a uhi i kou poʻo me kou mau lima.
Ināʻoe i loko o kahi kaʻa , mai ho'āʻo e hele i waho o ke kai eʻe. Hiki i nā holo ke holo aku ma mua o kāu kaʻa. Ināʻoe e pā, e hoʻoliliʻia ke kaʻa i ka lewa a make pahaʻoe. E puka aku i waho o ke kaʻa aʻimi i kahi malumalu. He nui nā kānaka i make i kēlā me kēia makahiki e ho'āʻo ana e kipaku aku i nā makaniʻino. Inā ponoʻoe e kipaku, e wikiwiki i ke kuhikuhi i ka neʻeʻana o ke ao kaua a hoʻokuʻu i ka'ākau'ākau i kaʻaoʻao, ma waho o ke ala.
He nui nā meaʻino i hoʻohuhuʻia e nā kānaka ma nā hale kaʻa . Ināʻoe i kahi home hoʻokipa, e hoʻopau iā ia no kahi hoʻonāhua nui aʻe inā hiki. Aia kekahi mau hale kaʻa pili pūnaewele i kahi haukahu hau. Ināʻaʻohe kahi hoʻoneʻe e kokoke ana, ua palekanaʻoe i waho. E hele aku i kahi o ka hale, e pale i nā'ōpala lele, a ma loko o kahi wahi moe ākea paha. E moe moe a uhi i kou poʻo me kou mau lima.
Hoʻomākaukau no ka'ō'ō
ʻAʻole hiki keʻaeʻia nā kapa mokulele. Heʻuʻuku loa nā kūlana o ka mea e kuʻi ana iāʻoe, akā, aia nō ka hopena maoli. Pono nā kānaka a pau e mākaukau aʻike i ka mea e hana ai i ka wā o kaʻino.
ʻO nā poʻe me ke kūlana kūpono loa e ola i loko o kaʻino nui,ʻo ia ka poʻe i mākaukau, ka poʻe lohe i nā'ōlelo aʻo, a laila hana.
E hoʻoholo i kahi hoʻonani i kou hale, e like me nā paearu ma luna nei. Eʻike i nā wahi o nā hale ākea ma kahiʻoihana, a ma nā hale āu e kipa pinepine ai. E kŘkńkŘkń i ka mea e hana ai i ka makani nui me kou ohana.
E kiʻi i ka leka uila i ka mana, a lawe pū meʻoe i kou hale malumalu i loko o ka makani.
E hoʻolako i kahi pahu hana hōʻailona me nā lako kūpono i kou hale mālama, aiʻole hikiʻole ke kiʻi i ka hale.
Pono nā kula o Minnesota e ke kānāwai e mālama i kahi papahana ulia pōpilikia no nā keiki a me nā kumu e ukali. Ināʻaeʻole ke kula o kāu keiki, e noi iā lākou e hoʻokō i hoʻokahi.
Ua aʻoʻia nā alakaʻi kaʻa o Minnesota i ka mea e hana ai ināʻike lākou i ke ao kaua, aiʻole e hōʻailona paha i kaʻino nui ma ko lākou lekiō.
ʻO nā pilikino nui a me nā hui nui e loaʻa pinepine i kahi hau e hoʻokele ai. Ināʻaʻole kāu papa hana, halepule, a wahi'ē aʻe paha kahi e'ākoakoa ai nā kānaka,ʻaʻole kahi hoʻonohonoho, a laila e hoʻomaka i kahi.
Nā mokuahi hoʻohālike: SKYWARN
He ala hana e hiki ai iāʻoe ke komo i loko o ka palekana palekana, a kōkua i ke ola ola i ka wā o ka makani kaua, e komo pū i ka polokalamu SKYWARN o ka National Weather Service.
Hiki keʻike pinepineʻia nā kapa mokulele ma ka papahele e ka mea nānā aku ma mua o kaʻikeʻana i ka radar National Weather Center. Loaʻa nā STYWARN spotters i nā mea manawaleʻa i aʻoʻia i ka nānāʻana i nā wā kūpilikiʻi, a hoʻomaopopo i ka National Weather Service, a laila hiki iā ia ke hoʻopuka aku i ka'ōlelo hōʻeuʻeuʻino.
Mai ka hoʻomakaʻana o ka polokalamu SKYWARN i nā makahiki 1970, ua kōkua nā limahana i ka hua'ōlelo NWS i nā leka kūpono o nā makani hekili, a me nā wāʻino'ē aʻe, a ua ho'ōla i nā ola he nui.
Hoʻonuiʻia ka ikaika o ka huhū ma nāʻano likeʻole, akāʻo ka mea i hoʻohana pinepineʻia ma ka US,ʻo ia ka Fujita Scale,ʻo ia ka hoʻohanaʻana i ka makani a me kaʻino i hoʻoiliʻia i ka makaniʻino i ka heluʻana mai ka makani makani F0 - kaʻino, kaʻinoʻino - me ka F5 - , nā makaniʻino.
I ka makahiki 2007, ua paniʻia ka Fujita Scale e ke kauwela Fujita. Ua like like ka paona hou me ka mea maoli, a ua hōʻahoʻia ke anuanu mai ka EF0 a hiki i ka EF5, akā ua hoʻohuli hou i nāʻino iʻike i kaʻike hou o ka pōʻino i hanaʻia e nā makani makani.
Ka Moʻolelo Nui i nā Twin Cities Area
- ʻO Minneapolis Tornado,ʻAukake 19, 2009: Ua hoʻopiliʻia kekahi mau mokuʻino i loko o nā Twin Cities i ka pō mua o ka Pōʻakolu,ʻo ka hapa nui ka mea i hōʻino i ka halepule, ka hale waihona pukeʻEleʻele, ka Minneapolis Convention Center a me nā hale'ē aʻe ma ka hema o Minneapolis. .
- ʻO ka Hugo Tornado, Mei 25, 2008: Ma kahi o ka hola 5 pm, ua hoʻokeleʻia kahi makani EF-3 ma Lino Lakes, kahi ma waho o ka'ākau o St. Paul, aʻokiʻia ma ke kūlanakauhaleʻo Hugo. Ua lukuʻia e ka tornado he 50 mau hale, pepehiʻia he keikikāneʻelua makahiki aʻewaluʻewalu mau kānaka i Hugo. Ua pale ka hae i ka hopena o ka hopena o ka Hōʻailona Palani, hiki paha ke ho'ōla i nā kānaka'ē aʻe i waho o ke kauhale i ka wā i hoʻohiolo ai ka makani.
- ʻO ka Rogers Tornado, ka lā 16 o Kepakemapa 2006: ʻO kēia hae hae i hōʻea i ka'āpana o Twin Cities i ka'ākau o Hennepin County i ke ahiahi. Ua paʻi ka F2 i ka hola 10 pm a ua lukuʻia ma luna o 300 hale a me nā hale. Ua hala kekahi kaikamahine heʻumi makahiki i ka wā i hina ai kona home.
- ʻO The Har Mar Tornado, Rāmepa Iune 14, 1981: ʻO ka Har Mar Tornado, he mokuahi F3, ka mea i kapaʻiaʻo Edina Tornado, ma hope o kahi i hāʻule mua ai. Ma hope o ka pāʻana i 3:49 pm, ua neʻe ka tornado i ka'ākau hikina ma Minneapolis a me Roseville, e waiho ana i 15 mau mile o ka luku ma hope. ʻO kaʻinoʻino loa i loko o ka'āpanaʻo Har Mar. Hoʻokahi kanaka i make i loko o ka hau nui, 83 iʻeha, a ua make kekahi kanaka ma ka hana hoʻomaʻemaʻe.
- ʻO ka hopenaʻo Twin Cities Tornado, Mei 6, 1965: I kekahi manawa i'ōleloʻia eʻole hiki i nā makaniʻino ke, aʻaʻoleʻole paha, i pā i nā wahi nui. ʻAʻole pono. ʻO ka makani hekili makani iʻeono mau makaniʻino i hoʻoiliʻia he $ 51 miliona o ka pōʻino a ua luku i 14 mau kānaka i ka wā i hele ai lākou i loko o nā mile mai ke kauhale o Minneapolis a me St. Paul. E kohoʻia nā hāhā o ka makani nui i ka F4, aʻo ka lua o nā mokuʻelua he F3 a me F2.
- ʻO ka St. Paul a me Minneapolis Tornado,ʻAukake 21, 1904: ʻO kekahi huihuʻi nui i hahau i ka metro, i kēia wā e hōʻino ana i nā mokuʻelua o Minneapolis a me St. Paul. Ua pepehiʻia he 14 mau kānaka, a ua nui ka pōʻino o ka Bridge Bridge ma St. Paul.
- ʻO ka Sauk Rapids Tornado,ʻApelila 14, 1886: ʻO ke kahakai hōʻeha loa ma Minnesota ka moʻolelo i hoʻokaheʻia ma Sauk Rapids, St. Cloud, aʻo Rice, aia ma ka'ākau o nā lumi lua. Ua lukuʻia ke kūlanakauhaleʻo Sauk Rapids, a ua make nā kānaka he 72. Ua hōʻike nā poʻe i ka wai maloʻo o ka muliwai Mississippi i kahi manawa i hoʻomaloʻoʻia e like me ke kai eʻe.
- ʻO Rochester Tornado,ʻAukake 21, 1883: Ua hoʻohālikelikeʻiaʻo F5 tornado i kahi o Rochester, a ua pepehi i kahi 37 mau kānaka, a ua hoʻoweliweli i nā haneri a ua lukuʻia ke kūlanakauhale. I kēlā manawa,ʻaʻole kahi hale i hōʻea aiʻo Rochester e hana i ka mea iʻeha, a pēlāʻo Doctor William Mayo a me kāna mau keikikāneʻelua,ʻo ia pū me nā Sisters o St. Francis, e hana i nā mea i loaʻa i loko o kahi keʻena hoʻokipa pilikia. Ma hope o ke kai eʻe, hoʻopili nā kauka a me nā Sisters i ka mea i lilo i ka Mayo Clinic ma Rochester.
- ʻO ka Fort Snelling Tornado,ʻApelila 19, 1820: ʻO ka mea i kākau muaʻia ma Minnesota, aia ma Fort Snelling, i ka makahiki ma hope o ka hoʻokomoʻia o nā lako i ka hale kaua. ʻAʻole i kākauʻia he mau make a heʻeha paha.