Ināʻoe e hoʻolālā ana i kahi huakaʻi hele i East Africa , e noʻonoʻo e aʻo i kekahi mau hua'ōlelo maʻamau o Swahili ma mua o kou hele. Ināʻoe e hoʻolālā i kahi safari hoʻokahi-a-a-ola a iʻole ka hoʻolālāʻana no ka hoʻolimalimaʻana i nā mahina he manawaleʻa , hiki i ka poʻe hiki ke kamaʻilio me nā poʻe āu e hui ai i kā lākou'ōlelo pono ke hele lōʻihi e pili i ka launa moʻomeheu. Me kekahi mau hua'ōlelo pololei, eʻikeʻoe he poʻe hoaaloha ka poʻe aʻoi aku ke kōkua aku ma kahi āu e hele ai.
ʻO wai ka'ōlelo Swahili?
ʻO Swahili ka'ōlelo maʻamau i ka hapalua o ka'Ālika, aʻo ia ka'ōlelo maʻamau no ka hapanui o East Africa (ʻoiaiʻaʻoleʻo ia ka'ōlelo mua o nā kānaka he nui). Ma Kenia a me Tanzania, loaʻa i ka Swahili ka inoa o ka'ōlelo kūhelu me ka'ōlelo Pelekānia a me nā keiki kula kula mua ke aʻoʻia ma Swahili. Nui nā poʻe Ugandania e hoʻomaopopo i kahi Swahili,ʻoiai he mea paʻakikī ka'ōlelo ma waho o ke kaonaʻo Kampala.
Ināʻoe e holo ana i Rwanda a Burundi paha, e hiki paha iā French keʻike iāʻoe ma mua o ka Swahili, akā he mau'ōlelo wale nō maʻaneʻi a ma laila e hoʻomaopopoʻia ai ka mahaloʻana. Ua'ōlelo pūʻia ka Swahili ma nā wahi o Zambia, DRC, Somalia a me Mozambique. Ua manaʻoʻia he 100 miliona mau kānaka e'ōlelo i ka'ōlelo Swahili (ʻoiai hoʻokahi wale nō miliona keʻano o ka'ōlelo makuahine).
ʻO Origins o Swahili
Hiki iā Swahili ke hoʻi hou i nā makahiki he mau makahiki, akā ua ulu pono ia i ka'ōlelo a mākou e lohe nei i kēia lā me ka hōʻeaʻana mai o nā mea kālepa'Alepa a me Peresia ma kaʻaoʻao hikina o Aferika ma waena o 500 - 1000 AD.
ʻO Swahili kahi'ōlelo a nāʻArabia e hoʻohana nei i ka weheweheʻana i ke "kahakai" a ma hope mai ua pili kēia i ka moʻomeheu hikina o East African. Ma Swahili,ʻo ka'ōlelo pololei e wehewehe i ka'ōleloʻo Kiswahili aʻo nā kānaka e'ōlelo nei iā Kiswahili e like me kā lākou'ōlelo makuahine, hiki iā lākou ke kapa iā lākouʻo Waswahilis . ʻOiaiʻo ka'ōlelo Lūbea a me nā lāhui 'ōiwi ka' ōlelo 'Afelika ka mea nui i ka' ōlelo Swahili, 'o ia ka' ōlelo e loaʻa ana nā hua'ōlelo i loaʻa mai ka'ōlelo Pelekane, Kelemānia a me ka Pokiki.
Ka aʻo e'ōlelo i ka'ōlelo Swahili
ʻO Swahili kahi'ōlelo maʻalahi e aʻo ai,ʻoiai no ka'ōleloʻia o nā'ōlelo e like me kā lākou i kākauʻia ai. Inā makemakeʻoe e hoʻonui i kāu Swahili ma mua aʻe o ka'ōlelo maʻamau i heluʻia ma lalo nei, aia nā punaewele punaewele maikaʻi no ka hana pēlā. E nānā i ka papahana Kamusi, kahi puke wehewehe nui ma ka pūnaewele e pili ana i kahi'ōlelo Hoʻohanohano a me kahi polokalamu wehewehe'ōlelo Swahili-English no ka Android a me ka iPhone. Travlang eʻae iāʻoe e hoʻoiho i nā hua'ōlelo o nā hua'ōlelo Swahili maʻamau,ʻoiai ka'ōlelo a me nāʻenehana Swahili e hāʻawi i kahi papahana e hiki ai iāʻoe ke hoʻopau i ke kaʻawale ma o ka CD.
ʻO kekahiʻano nui e hoʻomanawanui iāʻoe iho i kaʻano Swahili e hoʻolohe i ka'ōlelo hoʻolaha ma ka'ōlelo e like me BBC Radio i Swahili, aʻo Voice of America ma Swahili. Inā makemakeʻoe e aʻo i ka Swahili ma ka hōʻeaʻana i East Africa, e noʻonoʻo e hele i kahi papahana kula. Hiki iāʻoe keʻike iā lākou ma nā kūlanakauhale nui a me nā kūlanakauhale ma Kenya a me Tanzania - e nīnau wale aku i kahi kikowaenaʻike kaiāulu, luna hokele a me kaʻelele. Akā ke koho neiʻoe e aʻo i ka Swahili, e hōʻoia e hoʻokomo i loko o ka pepa'ōlelo - no ka nui o kāu noiʻana, e hoʻopoina pahaʻoe i nā mea a pau āu i aʻo ai i ka manawa mua i kauʻia ai ma kahi.
Nā Swahili Swahili Loaʻa no nā Helekaʻi
Ināʻoi aku ka maʻalahi o kāu Swahili, e nānā ma ka papa ma lalo no kekahi mau hua'ōlelo kiʻekiʻe e hana ma mua o kou haʻalele i ka hoʻomaha.
Aloha
- Hello = helbo / hujambo / salama
- Pehea ʻoe? = maikaʻi loa
- Fine (pane) = kahi
- ʻOka maikaʻi = ka heri / ka herini (ʻoi aku i hoʻokahi peson)
- Eʻike iāʻoe ma hope = o kaʻike
- ʻoluʻolu e hālāwai meʻoe = keuku kukuona
- Loaʻa = lala salama
Nā kūlana politika
- ʻAe = mau
- ʻAʻohe = hapana
- Mahalo iā = meante
- Mahalo iāʻoe = asante sana
- Eʻoluʻolu = e hele
- OK = wī
- Eʻae i = huahani
- Loaʻaʻoe i = palolo
- Hiki iā ʻoe ke kōkua iaʻu? = tafadhali, naomba msaada
- O wai kou inoa? = jina lako nani?
- ʻO koʻu inoaʻo " jina langu ni
- No hea mai 'oe? = keʻokeʻa wapaka?
- Mai mai ... = nunukea ...
- E hiki iaʻu ke kiʻi i kahi kiʻi? = naomba kupiga picha
- ʻōlelo pelekane paha ʻoe? = unasema kiingereza?
- Ke'ōlelo neiʻoe i ka Swahili? = ʻaʻohe Kiswahili?
- ' Aleʻa iki = eʻikeʻoe!
- Peheaʻoe e'ōlelo ai ma Swahili? = unasemaje ... no kiswahili
- ʻAʻole wau i maopopo =ʻo ka maile
- Ka hoʻa = ka huakiʻi
Loaʻa i kahi
- Aia i hea ka...? = ni wapi ...?
- Airport = nā mokupuni
- ʻOihana Bus = nā mea nui
- Ke kaliʻo = kahi hana
- Ke kau moku = stendi ya teksi
- Train Station = kahi hana
- Bank = benki
- Māhele = kekai
- Lekaʻo Police = kituo cha polisi
- Kāleka Post = kahua
- Office Tourist Office = watau watali
- Kaomi / keʻena = = choo
- ʻO ka manawa hea ka ... haʻalele? = inaondoka saa ... ngapi?
- Bus = basi
- Minibus = matatu (Kenya); dalla dalla (Tanzania)
- Paʻa = helu
- Train = luana / maika ka moshi
- Aia kahi kaʻa e hele ana i ...? = kuna fai ya ...?
- Makemake wau e kūʻai i kahi tikika = nataka kununua tiketi
- ʻO kahi kokoke = kari kari?
- He loea = ni mbali?
- I laila = huko
- Aia ma laila = pale
- Ticket = tiketi
- Ma hea 'oe e hele mai nei? = ke wapi? i?
- Ehia na kumukuai? = nauli ni kiasi?
- Hotel = hoteli
- ʻO ke kekona = kālepa
- Hoʻonohonoho = kaha
- Loaʻa kahi hakahaka no kēia pō? = mna nafasi leo usiko? (Kenya: ka nafasi leo usiku?)
- ʻAʻohe avanoa = hamna nafasi. (Kenya: hakuna nafasi)
- ʻEhia ka nui o ka pō? = iʻole eʻike i ko mākou kino?
Nā lā a me nā helu
- I kēia lā = leo
- ʻApōpō = kesho
- 'Ahinei = jana
- I kēia manawa
- Ma hope = nā kula
- I kēlā lā kēia lā = kila siku
- Lune = Hōʻike
- Pōʻalua = Hōʻike
- Pōʻakahi = Keʻena
- Pōʻakahi = Alhamisi
- Pōʻalua = Ijumaa
- Poaʻakahi = Hōʻike
- Lāpana = Jumapili
- 1 = moja
- 2 = ke koho
- 3 = piko
- 4 = makua
- 5 = ʻo ia
- 6 = paʻi
- 7 = kū
- 8 = nane
- 9 = tisa
- 10 = kumi
- 11 = kumi me moja (ʻumi a me hoʻokahi)
- 12 = ke kumi o ke kiʻekiʻe (heʻumi a meʻelua)
- 20 = ka luao
- 21 = he noi a me moja (iwakāluakumamākahi)
- 30 = kalalini
- 40 = manaʻo
- 50 = hamsini
- 60 = sitini
- 70 = sabini
- 80 = heananini
- 90 = nopa
- 100 = mia
- 200 = mia mbili
- 1000 = elfu
- 100,000 = laki
Nā Meaʻai a me Ninu
- Makemake au = nataka
- Kākau = ke kula
- Hot / cold = kona moto / baridi
- Wai = maji
- ʻO ka wai wela = maji ya kaʻa
- ʻO ka wai inu = maji kona kunywa
- Soda = ka lepo
- Pale = Beer
- Milk = maziwa
- ʻOi = nyama
- ' Ohiʻula = nyama kuku
- Ike = kahi hui
- ' Aiʻa = nyama ngʻombe
- Ka hua = matunda
- ʻAlaʻai = mboga
ʻO ka maʻi
- Ahea e loaa ai iaʻu ... = naweza kupata ... wapi?
- Doctor = daktari / hoʻohālikelike
- 'Okapila - hōʻole
- ʻO ke kelepona = helu
- Ua maʻi au = mimi ni mgonjwa
- Makemake au i ke kauka = e like me ka maʻi
- He mea kaumaha kēia = naumwa hapa
- Fever = homa
- Malaria = melaria
- Nīpī net = chandalua
- Headache = umwa kichwa
- Diarrhea = harisha / hopena
- ʻO ka luawai = kapika
- Kauka = dawa
Nā holoholona
- Animal = wanyama
- Buffalo = nyati / mbogo
- ʻO Cheetah = duma / chita
- Kaʻo = nāu
- Elephant = tembo / ndovuh
- ʻO ke kauka = twiga
- Hoʻomaʻa = kiko
- Hippo = kiboko
- Haumana = fisi
- Leopard = kino
- Lion = simba
- Rhino = Kipapa
- Warthog = mau
- Wildebeest = nyumbu
- Zebra = punda milia
Ua hoʻopuka houʻia kēiaʻatikala e Jessica Macdonald ma ka lā 8 o Dekemaba i ka makahiki 2017.