ʻO Kamehameha the Great, 1795-1819

Ma hope o kona lanakilaʻana iā Oʻahu ma ke kauaʻo Nuʻuanu, ua nohoʻo Kamehameha ke Nui i Oahu, e hoʻomākaukau ana e loaʻa iā Kauai me Niʻihau. Eia naʻe,ʻo kaʻinoʻino i ka puna wai o 1796 ka mea i pale aku i kona hoʻouka kauaʻana a me ke kipiʻana ma Big Island o Hawaii i kauohaʻiaʻo ia e hoʻi i kona mokupuni.

Uaʻikeʻo ia i ka pilikia o ka haʻaleleʻana i nā aliʻi o Oahu ma hope, ua kauohaʻiaʻo ia e lawe pū me ia i kona hoʻiʻana mai i ka Mokupuni o Hawaiʻi, a waiho i nā kama'āina ma hope o lākou i hilinaʻi ai e mālama i ka mokupuni.

ʻO ke kipi o Hawaiʻi nei ke alakaʻiʻiaʻana e Namakeha, ke kaikuaʻana o Kaiana, ke aliʻi o Kauai. ʻO ke kaua hope loa o ko Kamehameha olaʻana ua kokoke kokoke i Hilo, ma ka Mokupuni o Hawaiʻi i Ianuali 1797 a ua hopuʻia a pepehiʻiaʻo Namakeha.

No nā makahikiʻeono e hiki mai ana, ua nohoʻo Kamehameha ma ka mokuʻo Hawaiʻi. He mau makahiki maluhia kēia, akā, hoʻomau iholaʻo Kamehameha e hoʻolālā i kona hoʻouka kauaʻana iā Kauai, e kūkulu ana i nā moku e hiki keʻaʻa i nāʻauwaiʻino o ka moana ma waena o Oahu me Kauai. Me ke kōkuaʻana o kāna mau'ōlelo kūkākūkā haole hilinaʻi, ua hiki iā Kamehameha ke kūkulu i nā moku kaua a me nā lima manawa hou,ʻo ia hoʻi nā pūkuniahi.

I ka 1802, ua haʻalele nā'auwaʻa i ka Mokupuniʻo Hawaiʻi a ma hope o ka halaʻana o hoʻokahi makahiki ma Maui, ua hōʻea lākou i Oahu i 1803, e hoʻomākaukau ana no ka hoʻoukaʻana iā Kauai. He maʻi weliweli,ʻaʻole i hoʻokumuʻia keʻano ponoʻole, akā he maʻi nui paha ka maʻi cholera a me ka maʻi typhoid, i hahau iā Oahu, aʻo ka make o nā aliʻi a me nā koa.

Ua paʻi pūʻiaʻo Kamehameha me kēia maʻi akā ua ola. Eia naʻe, ua hoʻopaneʻe houʻia ka hoʻouka kauaʻana iā Kauai.

No nā makahikiʻewalu i hala aʻe o kona nohoaliʻiʻana, ua hoʻomauʻo Kamehameha i kāna mau manaʻo e lanakila ma Kauai, e kūʻai ana i nā moku haole he lehulehu. ʻAʻole naʻeʻo Kauaʻi i lanakila. Ua hoʻokomoʻia ka moku i loko o ke aupuni, ma o kahiʻaha kūkākūkā i hoʻopukaʻia e kahi hālāwai kūkākūkā ma waena o ka mō'ī e noho aliʻi ana o Kauai, Kaumualii, a me Kamehameha ma Oʻahu i ka makahiki 1810.

I ka manawa lōʻihi,ʻo Hawaiʻi kekahi aupuni i hui pūʻia, ma lalo o ka noho aliʻiʻana o Kamehameha I.

Ka wā kahiko o ka rule

I nā makahiki mua loa o kona noho aliʻiʻana, ua puniʻo Kamehameha iā ia me kekahi pūʻulu aʻoaʻo e loaʻa ana iʻelima mau aliʻi i komo i ka hana nui i ka lanakila ma Hawaiʻi. Ua kūkākūkāʻia lākou ma nā mea nui o ka moku'āina. Eia naʻe, i ko lākou makeʻana,ʻaʻole i loaʻa i kā lākou mau keiki kā lākou hana. Ua lilo maoliʻo Kamehameha i aliʻi mō'ī.

Ua haʻaheoʻo Kamehameha i kāna mauʻoihana ikaika i ka poʻe Pelekania. Uaʻikeʻia ka mana ikaika o nā pūnaewele Pelekāne i ke aupuni nui i hoʻokumuʻia e Kamehameha. Ua hoʻonohoʻo ia i kahi aliʻi'ōpio i kapaʻiaʻo Kalanimoku, e lilo i meaʻoihana.

Ua liloʻo Kalanimoku i ka inoaʻo William Pitt, ka Pelekikena Pelekāne, a heʻoiaʻiʻo, ua lawelaweʻo ia iā Kamehameha i Kuhina Nui, Puuku, a me ke kākā'ōlelo. Eia hou, ua hoʻonohonohoʻo Kamehameha i ke kia'āina e lilo i mauʻelele ma kēlā me kēia mokupuni,ʻoiaiʻaʻole hiki iā ia ke noho ma laila i nā manawa a pau. ʻO Kauaʻi wale nō ka mea iʻaeʻia e noho aupuni aupuni e hoʻomaopopo iā Kamehameha he mō'ī.

Ua kohoʻia kēia mau kia'āina ma muli o ke kūpaʻa a me ka makaukau ma mua o ke kūlana aliʻi. Eia hou, ua kohoʻia nā lunaʻauhau e hoʻonui i ka nui o nā kālā e pono ai ke aliʻi a me kona aloaliʻi.

Ke nānā neiʻo ia i ka Hawaiian Flag, ka mea i kēia lā i ka Moku'āinaʻo Hawaiʻi, e hōʻike ana i ka pilina kūikawā ma waena o Great Britain a me Hawaiʻi.

No ka poʻe,ʻaʻole kēia he polokalamu hou o ke aupuni. Ua noho lōʻihi lākou i loko o ka hui kaiaulu, kahi o nā aliʻi i noho ai ka'āina a kahi i hanaʻia ai ke kapu kapu i nā wahi a pau o ka nohona Hawaiʻi. Ua hoʻohanaʻo Kamehameha i ke kūlana kapu e hoʻoikaika ai i kona nohoaliʻi.

Ua huiʻo Kamehameha i nā mokupuni a ua hoʻokumuʻo ia iā ia iho i aliʻi kiʻekiʻe loa. Ma ka mālamaʻana i nā aliʻi'ē aʻe e pili kokoke iā ia i nā manawa a pau, a no ka hoʻolaha houʻana i ko lākou mau'āina ma nā mokupuni, uaʻikeʻo iaʻaʻole e hiki i nā kipi.

Ua noho mauʻo Kamehameha i kona mau akua pono'ī. ʻOiaiʻo ia e hoʻolohe ana i nā moʻolelo o ke akua Karistiano mai nā malihini i hele i kaʻaha kūkā,ʻo ia nā akua o kona hoʻoilina āna i hoʻohanohano ai.

Nā makahiki o ka maluhia

Nohoʻo Kamehameha ma Oahu a hiki i ke kauwelaʻo 1812, i kona hoʻiʻana i ka mokuʻo Kona o ka mokupuni nui o Hawaiʻi. He mau makahiki maluhia kēia. Ua hoʻohanaʻo Kamehameha i kona manawa hana lawaiʻa, kūkulu houʻana i nā heiaus a me ka hana i ka hoʻonuiʻana i ka mahiʻai.

I loko o kēia mau makahiki, ua hoʻomau kaʻoihana'ē aʻe. He kālepa aliʻiʻo Kamehameha, a uaʻoluʻoluʻo Kamehameha i ka hui pūʻana. Ua hauʻoliʻo ia i ka hanaʻana i nā kāpena moku ma luna o nā kāpena a me nāʻoihana.

E like me ka mea i kākauʻia e Richard Wisniewksi ma kāna puke, The Rise and Fall of the Hawaiian Kingdom:

"ʻO ka hoʻohuiʻana o nā mokupuni o Hawaiʻi nei e Kamehameha i loko o hoʻokahi aupuni,ʻo ia kekahi o nā mea nui loa i loaʻa i ka moʻolelo Hawaiʻi.ʻEkolu mau mea nui i loaʻa i kēia hopena: 1) nā haole me kā lākou mau mea kaua,'ōlelo aʻo a me nā kōkua kino, 2) ʻo kona nele i nāʻohana iʻikeʻoleʻia he nui nā manaʻoʻiʻo o ka lāhui, aʻo ia paha keʻano koʻikoʻi nui; 3) keʻano o Kamehameha.

"Ua kiʻekiʻeʻo ia a ua aʻoʻiaʻo ia e alakaʻi, ua paʻaʻo Kamehameha i nāʻano a pau o ke alakaʻi ikaika. Ua hoʻohanaʻo ia i nā mea hou a me nā manaʻo hou no ka hoʻoikaikaʻana i kona mau pono pono'ī, a mahaloʻo ia i nā pono i hāʻawiʻia e nā malihini a hoʻohanaʻia i kānaʻoihana, akā,ʻaʻole naʻeʻo ia i hāʻule i ko lākou mana. a iloko o ka ikaika, ua paa kona aupuni a hiki i na la hope o kona ola ana. "

IʻApelila o ka makahiki 1819, ua kāheaʻiaʻo Spaniard Don Francisco de Paula et Marin i ka mokupuni nui o Hawaiʻi.

Ua heleʻo Marin i ka honua, mai Sepania mai Mexico a hiki i Kaleponi a hiki i Hawaii, kahi i hoʻolakoʻia aiʻo ia i ka kanuʻana i nā pineapa mua ma nā mokupuni.

ʻO nā mea kūpono ma ka'ōlelo Pelekānia, Farani, a me ka'ōlelo Pelekānia, ua lawelaweʻo Marin iā Kamehameha ma keʻano he mea unuhi'ōlelo a he meaʻai i kaʻoihana. Loaʻa iā Marin kekahiʻikeʻike lapaʻau

ʻAʻole hiki i nā lāʻau lapaʻau hou a me nāʻoihana hoʻomana a me nāʻoihana hoʻomalu o nā kāhune ke hoʻomaikaʻi i ke kūlana o Kamehameha, ka mea i maʻi.

Ma ka lā 8 o Mei, 1819, ua makeʻo King Kamehameha I o ka Nation Unified of Hawaii.

Eia hou, e like me ka mea i kākauʻia e Richard Wisniewksi ma kāna puke, The Rise and Fall of the Hawaiian Kingdom:

"I ka hōʻeaʻana o ka hua'ōlelo o ka make o ke aliʻi i nā kānaka, ua kauʻia ka uē nui ma luna o lākou.

Akāʻo kekahi o nā hiʻohiʻona nui loa o ke kaumaha e like me ke kuʻiʻana, ua maloʻo loaʻo ia ma muli o ka hopena o ka moʻomeheu haole. Me kaʻokoʻa o ka mōhai kanaka, nā mea a Kamehameha i pāpā ai ma kona make, ua mālamaʻia nā hana kahiko no ke aliʻi i hala. I ka manawa kūpono, ua hūnā ponoʻia nā iwi aʻaʻole i hōʻikeʻia ko lākou wahi. "

I kēia lā, hiki iāʻoe keʻike i nā kiʻiʻehā o Kamehameha Nui - ma Honolulu ma Oahu, Hilo a me Kapaau ma Hawaiʻi Island a me Washington DC ma'Emancipation Hall ma ka US Visitol Visitor Center.