01 o 08
Ua hoʻoneʻeʻia ka Hōʻike no ke Kaua
ʻO ka hōʻeaʻana o ke kaua ma waena oʻAmelika Huipūʻia a me Iapana i ka lā 7 o Kekemapa, 1941, ma keʻano he nuiʻole. ʻO ka huiʻaila a me ka hoʻomaha o nā waiwai o Iapana i ke kauwela o 1941 he mau hōʻailona ia o ka kulekele kū'ē o nā'āina'ē oʻAmelika Hui Pūʻia i ka hopena a me ka lanakila o Iapana ma Kina a me ka Asia Hema.
ʻO ka kulekele Kepanika kekahi o ka hōʻoleʻole. ʻO ka pono o nā mea waiwai'ē aʻe ua lilo i mea nui loa.
I ka wā i hōʻeaʻole ai ke koʻikoʻi, he manawa wale nō ia o ka wā ma mua o ka pioʻana o ke kaua, akā,ʻo ke kauwela a me ka hina o ka makahiki 1941, ua makemakeʻia e nāʻaoʻaoʻelua e hoʻomākaukau ai no ka hikiʻole.
Ua manaolana ke aupuni aupuni i Iapana i ka hoʻoholo maluhia. Pono nā militāne e manawa e hoʻolālā i kā lākou papahana. Ua makemake pūʻoʻAmelika Huipūʻia i ka manawa e hoʻomākaukau ai no ke kaua ma ka mua o ka home a hoʻoikaika i kona pūʻali koa a me nā pūʻali koa moana ma ka Pākīpika.
I ka manawa i kohoʻia aiʻo General Hiddeki Tojo i kūhina o Iapana i waena oʻOkakopa 1941, ua hala kekahi manawa o ka hoʻonālie maluhia. I ka hoʻomakaʻana o Nowemapa, ua hoʻopaʻaʻo ka pūʻali koaʻo Iapana me ka "Central Agreement" e hōʻike ana i ke kumumanaʻo no ka lanakila.
ʻO kekahi mahele nui o kēlā kumumanaʻo i hoʻopauʻia ka United States Pacific Fleet e pili ana ma Pearl Harbor. Ua hoʻopauʻia ke kumumanaʻo no ke kaua.
02 o 08
Uaʻike nā alakaʻi oʻAmelika i ke Kīkaʻi Kī i mua?
ʻOiai ka loliʻole o ka moʻolelo, pinepineʻole kaʻaelike e nā mea kākau moʻolelo no nā mea kiko'ī o nā hanana nui. E hoʻopaʻapaʻa mau ana nā mōʻaukala i ka maopopo o kaʻike o ka moku'āina oʻAmelika no ka hoʻouka e hiki mai ana. Aia nō ka manaʻo ikaika ikaika i ka hoʻomaopopo loaʻana o ko mākou mau alakaʻi i ka hoʻouka muaʻana aʻaʻole hana i kekahi mea e pale ai. Ināʻaʻole i hoʻokōʻia ka hōʻeaʻana ma Pearl Harbor, hiki i ka lehulehu a me ka manaʻo politika keʻaeʻole i ka komoʻana o ke komoʻana o US i loko o ke kaua a hiki i ka wāʻeleʻele.
ʻO ka nui o ka moʻaukala e hilinaʻiʻia ana ma ka nānāʻana o kekahi, a ke hilinaʻi nei i ka hopena o ka hopena. Uaʻikeʻia ka nui o mākou i ke aʻoʻiaʻana o ka hoʻoukaʻana ma Pearl Harbor he "hōʻeha hōʻeuʻeu weliweli" ma luna o kekahi lāhuiʻano wiwoʻole. Ehia mau manawa i lohe ai mākou i kēlā mau'ōlelo ma Franklin D. Roosevelt o Pearl Harbor Speech e wehewehe ana i ka lā 7 o Kekemapa, 1941,ʻo ia ka "lā e noho ai i loko o ka hōʻino"?
ʻO ka mea iʻike maoliʻia,ʻo ka hoʻoukaʻana ma Pearl Harbor, he hana hoʻolālā a hoʻolālā i hoʻolālāʻia, i hoʻolālāʻia e Admiral Isoroku Yamamoto, ka luna o nā'auwaʻa o Iapana. ʻAʻole i loko o ka hoʻolālā ka hopena a iʻole ka hoʻokōʻana o ka hoʻouka. ʻO ka hemahema kaʻaoʻao o ka poʻe i mana i Iapana e hoʻomaopopo iho i ka hopena, i ka hāʻawiʻana i ka lanakila nui, e hoʻohui me ka hoʻouluulu i ka lāhui a no laila e hoʻoikaika i kā lākou hoʻoholoʻana,ʻo ka loliʻana o Iapana i hikiʻole keʻikeʻia e like me ke kaua . Inā naʻe i lanakila ka mea Kepanī i ke kaua, e nānāʻia ka hoʻoukaʻana ma Pearl Harbor ma nāʻano'ē aʻe.
03 o 08
Tora! Tora! Tora! -ʻO nā kumu hoʻokūkū o ka MokuʻAmelikaʻo Iapana ma US
ʻO ka poʻokela ma ka puke Extra o Honolulu Star-Bulletin i ka lā 7 o Kekemapa, 1941, ua maopopo. "Kaua ke kaua a puniʻo Oahu e nā moku honua Iapana."
I ka hola 6:00 pm Ka manawa Hawaiʻi,ʻo nā mea halihali i laweʻia ma Japanese mai kahi 200 mile ma ka'ākau o'Oahu e hoʻomaka ana i ka nalu mua o ke kaua. ʻO kēia nalu he 183 mau mokulele e pili ana i nā pupuhi lele, nā pana a me nā mea hakakā. I ka hoʻohanaʻana i kahi leki uila o Honolulu no ka home ma luna o kā lākou mau pahu hopu,ʻo nā mokulele Iapana e hele ana i ka mokupuni. ʻO kaʻeono o nāʻulaʻula-huliʻulaʻula i'Oahu, hoʻokahi wale nō e hana ana i ka kakahiaka o Dekemaba 7, 1941. I kaʻikeʻana i nā hōʻailona e hiki mai ana,ʻaʻohe mea iʻike nuiʻia e ko lākou kiʻekiʻe he mea ikaika kēia e piʻi koke ana iā lākou. .
Ma kahi o 7:40 i ka manawa, i kaʻikeʻana i ke kahakai o'Oahu, ua kau ka nalu mua o nā moku o Iapana i ko lākouʻaoʻao kū'ē a hele i mua o ko lākou mau pahu. Ma ka lā 7:53 pahaʻo ia i kauoha aiʻo Kaumaka Mitsuo Fuchida i ka mea lawe pio i laweʻia e ka US Pacific Fleet me ka hopohopo nui. ʻO kāna hua'ōlelo he hua'ōlelo hoʻokahi, i pākoluʻiaʻekolu, " Tora! Tora! Tora! " ("Tiger! Tiger! Tiger!"). I kēia manawaʻo ka naluʻelua o ka hoʻouka kaua ma mua o kaʻaoʻao i ko lākou mau pahu.
I kēlā kakahiaka,ʻo Fordʻo ia, nā mokulele i Wheeler, Hickam,ʻEwa a me Kaneohe, a ma hope akuʻo Bellows Field. I loko o nā minuke ua lukuʻia a hōʻinoʻia paha ka hapanui o nāʻAmelika, nā pana pua, a me nāʻoihana kaʻa. Ua hoʻopauʻia kekahi kūʻokoʻa.
04 o 08
Ua hoʻokūʻia ke Lākihi Pakili - US Pacific Fleet ma Pearl Harbor Destroyed
Me ka hoʻokahuliʻia o ka ea, ua loaʻa kahi ala pololei i ka pahuhopu nui,ʻo ka US Pacific Fleet i hoʻomoeʻia ma Pearl Harbor. Ua hoʻomākaukau mākou i kahi palapala'āina o nā mokuʻokoʻa ma ka lā 7 o Kekemapa, 1941 no kāuʻike.
E like me ka mea i hōʻikeʻia ma ko lākouʻano ma Pearl Harbor ma The History Place: "Ua laweʻia e nā meaʻAmelika e ka mea e kahaha loa ai ka mea i hoʻoiliʻia i nā mokulele a me nā moku kaua. I ka moku o US, uaʻeha nā moku kauaʻeono, a meʻelima mau kilua.
ʻO ka moku kauaʻo USS Arizona ma hope o ka hoʻopukaʻiaʻana o kahi pūpū i loko o ka puke ma mua e hoʻoneʻe ana i nā hana nui a pepehi i 1,104 kānaka.
ʻO ka hoʻopiʻiʻana i ka hōʻino mai ka hōʻeuʻeuʻana,ʻo ia ka pahuhopu nui,ʻo nā mea hoʻokele mokuleleʻekolu o US Pacific, aʻo Lexington, Enterprise a me Saratoga i kaʻole. ʻO ka pakele hoʻi i nā pōʻino,ʻo nā kumulāʻauʻaila.
ʻO ka helu hōʻinoʻia he 2,335 mau kānaka lawelawe a me 68 mau kānaka kīwila i pepehiʻia, a 1,178 iʻeha. ʻEkeʻia he 1,104 mau kānaka ma luna o ka moku kaua USS Arizona i pepehiʻia ma hope o ka 1,236 paiona poma aʻoi aku i hoʻopiliʻia i loko o ka puke ma mua e hoʻopiʻi ana i ka pōʻino. "
05 o 08
Ma hope o ka hōʻike - Ua kaukalaʻia ke kānāwai Martial a ua lilo ka moku i nā aupuni o Hawaiʻi nei
Ma hope koke iho o ka hoʻoukaʻana a me ka hoʻolana muaʻana i kahi pae'āinaʻo Iapana i Hawaii, ua hoʻonohoʻia ka pūʻali koa e kū i nā wahi puni o nā mokupuni nui. Ua uhiʻia nā kahakai kahi e hiki ai i nā pūʻali koa ke uhiʻia me kekahi pilikia e hiki ke pale i ka paeʻana.
Ua lawe pioʻia nā'auwaʻa laulā e ka Army. Ua hoʻonohonohoʻia nā mokulele a pau. Ua hoʻolālāʻia ka Hale Hoʻokele o Hawaiʻi e like me nā keʻena ROTC mai ke Kulanui o Hawaiʻi a me nā kula kiʻekiʻe.
Ma ka lā i ka lā 7 o Dekemaba, a ma hope o ka hoʻokahuli muaʻana o ke kia'āinaʻo Joseph B. Poindexter, ua kaukalaʻia ke kānāwai kākoʻo a hoʻopauʻia ka palapala o ka habeas corpus. Ua kūkalaʻo Walter C. Short i kekahi'ōlelo hoʻolaha i hoʻolaha aku aiʻo ia e hoʻopuka anaʻo ia i ke aupuni a me ka manaʻoʻana i ke kūlana o ke kia'āina kaua o Hawaiʻi. I ka hoʻomakaʻana ua manaʻoʻia he kānāwai pōkole wale no ka manawa pōkole, akā,ʻoiaʻiʻo, ua kokoke iʻekolu makahiki.
Ua lilo nā hale aupuni me ka HalealiʻiʻoʻIolani i loko o nā keʻenaʻoihana koa. ʻO nā mokupuni, i lilo maoli i hoʻokahi o nā pūʻali koa nui. Me nā kānāwai martial, ua hele mai nā blackouts, nā pale, ka hoʻoholoʻana, ka hoʻopaʻiʻana i ka nūhou a me ka mēle, ka pāpā a me nā palena. Ua paʻa nā paʻahana a me nā paʻahana Japanese.
06 o 08
Hoʻokumuʻia nā kahua hoʻokumu no ka hoʻoponopono
Ua hopuʻia nā kūlana o nā kānaka i manaʻoʻia he mea weliweli a hoʻokuʻu paha i nā makai o ka pūʻulu, ka Manaʻo Koa a me ka FBI. Ua hoʻoneʻeʻia nā hapanui o ka poʻe Kepanī i nā wahi hānai kahi i nui ai ka heluna o ka poʻe noho ma Iapana a me nā mea huhū'ē aʻe iʻoi aku ka nui e hiki ai i ka neʻeʻana o nā mea a pau. Ua hoʻolālāʻia ka holoʻana i kahi 100,000 mau Kepani mai Hawaiʻi mai, akā ua hōʻoleʻia.
Ua hoʻoholo nā pākaua koa i nā kūlana hoʻokolokolo āpau a me nā kānāwai o ka pūʻali koa ke kānāwai o ka'āina no nā koa a me nā maka'āinana.
Ua hoʻokomoʻia nā lima o nā mea noho a pau a makemakeʻia e lawe i nā kālekaʻike i nā manawa a pau. Ua pāpāʻia nā haole mai ka mālamaʻana i nā kālā he $ 200. Ua hoʻokūpaʻaʻia nāʻoihana.
Ua hoʻomauʻia ke kūkākūkāʻana ma waena o nā kūlana civila a me nā aliʻi hoʻomalu ma keʻano hoʻokahi aʻo kekahi'ē aʻe a hiki i kaʻOkakopa 24, 1944. Ma hope o ka pauʻana o ke kānāwai kākela, ua hoʻomauʻia ke kohoʻiaʻo Hawaiʻi i kahi'āpana koa a me nā pale a ua waihoʻia nāʻeleʻele a hiki i ka lā 11 o Iulai, 1945.
07 o 08
Hawaiʻi I kēia lā - Ke hoʻomanaʻo nei mākou i Pearl Harbor a me ka USS Arizona
I kēia lā,ʻikeʻia nā hoʻomanaʻo no ke kaua ma nā wahi he nui o Hawaiʻi nei. Ke piʻi ka poʻe malihini ki luna o ke poʻo o Diamond Head, puka lākou i loko o kahi hiʻona i hoʻohanaʻia ma keʻano he kiaʻi no ka hoʻoukaʻana i ka mokulele kaua. E hoʻomanaʻo anaʻo Pearl Harbor a me ka USS Arizona Memorial i nā mea a pau iʻike iā lākou i kaʻoihana koʻikoʻi o Hawaii i ke kaua a me nā mea i make i kēlā kakahiaka nui.
Ma nā mokupuni holoʻokoʻa, loaʻa kekahi mau hoʻomanaʻo, e like me ka Hoʻomaʻamaʻa kaua nui ma ka Hale Hōʻali Nui o ka Moana Pākīpika ma Punchbowl, ka Hōʻailona II o ke Kaua Honua ma Honolulu a iʻole ka mea liʻiliʻi, akā, e like me ka neʻeʻana, Waialua-Kahuku Ke Kaua Honua II ma Haleiwa. Beach Park, Oahu.
He hoʻokahi mea e hikiʻole ke mālamaʻia i ka wā e kū nei kekahi ma mua o kēia mau mea hoʻomanaʻo e hoʻohanohano i ka poʻe i make i ke Kaua Honua II. ʻO ka papa inoa o ka poʻe make, he nui nā kāne o kaʻohana Iapana a nā mākua, nā kūpuna a me nā kūpuna i hele mai i Iapana mai Iapana e hoʻomaka i kahi ola hou. ʻO nā inoa o kēia mau kānaka e kū nei ma luna, a ma lalo o nā kumu o ka'āina,ʻo nā aʻa Gina, o nā aʻa Filipino a me nā koko Hawaiʻi, a ua mōhai aku lākou a pau i ko lākou ola i mea e pale ai i ke kūʻokoʻa iā lākou iho, i ko lākou mauʻohana a me mākou.
He kaua nā kānaka. He nui nā kānaka i make. Ua hoʻomakaʻia nā kaua e nā poʻe'ē aʻe, a he nui loa ka koa, e noho ana i nā mile he mau mile mai ka make aku.
ʻO ka poʻe i hakakā a make i nā kaua o ke Kaua Honua II, i ka nui o nā mea, nā kānaka hanohano, inā heʻAmelika, Pelekane, Kelemānia, Farani, Iapana, a no kekahi o nā lāhui'ē aʻe'ē aʻe.
08 o 08
Hoʻomaopopo mākou iʻole e poina iā mākou
Ua loli ka nui o ke ao mai ka hopena o ke Kaua Honua II. Ua liloʻo Hawaiʻi i 50 makahiki a me ka poʻe mamo Iapana a me ka poʻe o nā aʻa, nā aʻa Gina, nā pakiaka Filipino, a me nā hua Hawaiʻi e noho pū me ka maluhia i kēia mau mokupuni.
ʻO keʻano hoʻohihi,ʻo ka hoʻokele waiwai o Hawaiʻi nei i kēia mau lā e kau nuiʻia ma ka hoʻolālākaʻiʻokoʻaʻaʻole wale nō mai ka moku'āinaʻoʻAmelika Huipūʻia akā mai Iapana hoʻi.
Eia naʻe, i kēia lā i kēlā me kēia makahiki, hoʻomau mākou e hoʻomanaʻo i ka poʻe i make i kēlā kakahiaka i nā makahiki he 74 i hala. ʻAʻole mākou e hoʻomanaʻo e hoʻihoʻi mai i nā hoʻomanaʻo i kahi manawa o ka honua e huhū nei. ʻAʻole mākou e hoʻomanaʻo i ka hoʻopaʻiʻana i ka poʻe i hoʻouka mai iā mākou. Ke hoʻomanaʻo nei mākou o hoʻopoina paha mākou i ka poʻe i make a mai poina paha iā mākouʻaʻole pono mākou eʻae hou e hana hou.
I ka wā i halaʻole aiʻoe i laila, ke kono nei mākou iāʻoe e heluhelu i kahi moʻolelo pōkole o Pearl Harbor. Ma mua o ka Kaua Honua II kahi i nānā ai mākou i ka moʻolelo o ka wahi iʻikeʻiaʻo "Wai Momi",ʻo ia hoʻi "Water of Pearl" or "Pu` uloa ", mai kona mau lā kahiko a hiki wale i ka hoʻomakaʻana o ke Kaua Honua II. Ua nānā pū mākou i nā hopena o ke kūkuluʻana o kēia wahi e ka US kaua ma ka moʻomeheu Hawaiʻi.