ʻO Peru kahi māhele nui o ka neʻeʻana i ka seismic, me ka nui o nā'ōlaʻi he 200 i hiki i kēlā me kēia makahiki. Wahi a ka pūnaewele'Ōnaehana Pūnaewele, uaʻoi aku ma mua o 70 mau'enela nui ma Peru mai 1568, a hoʻokahi paha ma nā makahikiʻeono.
ʻO ke kumu nui ma hope o kēia hana maʻamauʻo ka pilina o nā papa lectonic ma kaʻaoʻao komohana oʻAmelika Hema. Maʻaneʻi, e hui ana ka pailaʻo Nazca Plate, ma ka Moana Pākīpika hikina, i ka pae'āinaʻAmelika Hema.
Hoʻokomoʻia ka Pālapala Nazca ma lalo o ka PākīpikaʻAmelika Hema, e hana ana i kahiʻano moana moana iʻikeʻiaʻo ka paeʻo Peru-Chile. ʻO kēia puhiʻia kekahi kuleana no kekahi o ke kūlana'āina honua o ke Komohana Hema oʻAmelika Hema:ʻo ka Andean Range.
Ke hoʻomau nei ka papaʻo Nazca i kona ala ma lalo o ka papa honua honua, kahi o nā pūʻali i komo i loko o kēia pilina lactonic i alakaʻi i kekahi mau pōʻino maoli ma Peru . Ua kūkuluʻia nā lua pele i ka manawa, aʻo Peru hoʻi kahi noho o ka hana lua pele. ʻO kaʻoi aku o ka pilikia i ka heluna o ke kaiaulu, akā naʻe,ʻo ka weliweli o nā ōlaʻi a me nā pōpilikia e pili ana e like me ka hoʻouluʻana, ka'ilihue, a me ke kai eʻe.
Ka Moʻolelo o nā Honua ma Peru
ʻO ka moʻolelo o nā olai i kākauʻia ma Peru i ka manawa o waena o 1500s. ʻO kekahi o nā moʻolelo mua o kahi hela nui i hala mai ka makahiki 1582, i ka wā i hoʻoneʻeʻia ai kahi haʻalulu i kahi kūlanakauhaleʻo Arequipa, e koi ana he 30 mau ola ma ke kaʻina hana.
ʻO nā olala nui'ē aʻe mai ka 1500 mai:
- 1687 - Ua hoʻopilikiaʻia kahiʻela nui o 8.2 i Lima, Callao, a me Ica. ʻO ke kai eʻe i hoʻopauʻia ka awa o Pisco. ʻO ka nui o nā pōʻino i heluʻia ma kahi o 5,000.
- 1746 - Ke ōlaʻiʻo Lima-Callao i ka lāʻoʻOkakopa 28, 1746, uaʻaneʻane ka lewa o Lima,ʻoiai ke kai eʻe ma hope iho a ua hoʻopauʻo ia i ke kūlanakauhaleʻo Callao. Ua loaʻa i kahi o 6,000 mau kānaka i make i ke kahakai (8.6 a 8.8) a me ke kai eʻe. ʻO kekahi kiʻi o Kristo, ka mea i ola ma mua o ka quake 1687, ua ola pū nō hoʻi ia i ka pōʻino o 1746. ʻO kēia kiʻi, i kapaʻiaʻo El Señor de los Milagros (The Lord of Miracles), ka wahi kikowaena no kahi kaʻina hoʻomana hoʻomana i hanaʻia ma Lima i kēlā me kēiaʻOkakopa .
- 1868 -ʻO ka ōlaʻiʻo'Arica i ka makahiki 1868,ʻo ia ka ikaika nui o ka quake i ka moʻolelo o ka'āina (ʻO'Arica kekahi hapa o Peru i kēlā manawa, akāʻo Chile no kēia manawa. ʻO ka haʻalulu, iʻoi aku ka nui ma waena o 8.5 a me 9.0, ua hōʻinoʻia nā kūlanakauhale likeʻole ma ka hema o ka'āina,ʻo'Arica, Tacna, a me Arequipa, i ka hopena o ka loaʻa o 25,000 mau kānaka.
- 1928 - Ua hoʻonuiʻia kahi hoʻolapu i ke kūlanakauhaleʻo Chachapoyas ma Northern Peru. ʻO ka hopena i hoʻonāukiukiʻia i kahi'āina i luku i nā kānaka he 25.
- 1946 - I ka lā 10 o Nowemapa, ua hiki ke kahakai nui 7.3 i ka'āinaʻo Ancash o Peru. ʻO ka haʻalulu i hoʻonāukiuki i nā uila e wāwahi ai i ke kūlanakauhaleʻo Quiches a ua hoʻopauʻia Conchucos me Mayas. Ua manaʻoʻia ka heluna make ma waena o 1,400 a 2,000.
- 1970 -ʻO ka wīwī Ancash o ka lā 31 o Mei, 1970,ʻo ia ka meaʻinoʻoi loa i ka moʻolelo o Peru. Aia ke kikowaena ma kahi kahakai o Peru; ʻaʻole i kākauʻia kekahi kai eʻe. Me ka emiʻole o ka ikaika ma mua o nā anuanu mua (7.9 a 8.0 ma ka pālākihana waiwai), ua hoʻolālāʻia ke ōlaʻi i nā ākea nui e iho mai lalo mai o ka pali o Huascarán, ke kuahiwi kiʻekiʻe loa ma Peru . Ua kanuʻia nā kūlanakauhaleʻo Yungay a me Ranrahirca e ka holoʻana o ka pōhaku a me ka hau a pepehi i 100,000 mau kānaka a hōʻeha i 200,000 hou.
- 2007 - Ma ka lā 15 oʻAukake, ua pāʻia ka pākuʻi 8.0 nui i ka palena o Central Peru. Uaʻikeʻia ke ōlaʻi ma nā wahi nui o ka'āina, akā ua pilikia nuiʻo Pisco, Chincha, a me Ica. ʻO ka mea holoʻokoʻa, ua 519 nā kānaka i make a 1,366 i hōʻehaʻia, a uaʻokiʻia he 58,000 mau hale i lukuʻia.
Palapala Hoʻolaha'āina
ʻO ka hapa nui o nā ōlaʻi i hōʻikeʻia ma luna nei, aia ma nā kahakai, akāʻo nā wahi'āina nuiʻekolu o ka moku'āina o Peru -ʻo ke kahakai, nā mauna, a me ka ululāʻau - e pili ana i kaʻoihana seismic.
ʻO ka hapanui o nā ōlaʻi (5.5 a piʻi ma luna) e hanaʻia ma kahi o ka hoʻokaʻina ma kahi kokoke i ka pae'āina Peru-Chile. Ke hanaʻia ka huiʻelua o ka seismic ma ka Andean Range a me ka hikina a hiki i ka ulu lāʻau kiʻekiʻe ( selva alta ). Keʻike nei ka wao nahele haʻahaʻa o ka Basin Amazon, i kēia manawa, i nāʻela i lalo loa o ka honua, ma kahi hohonu o 300 a 700 km.
Ka mālama'āina i Peru
ʻO ka pane o ka Peruvian i nā olai e hoʻomau mau ana akāʻaʻole hiki ke piʻi i nā hopena i loaʻa i nā'āina i kūkuluʻia. ʻO ka pane i ka 2007 ua hoʻolahaʻia, no ka mea, he leo koʻikoʻi i hoʻohewaʻia ma muli o kekahi mau mea maikaʻi. Ua hoʻopau kokeʻia kaʻeha,ʻaʻole i nui ka maʻi a ua loaʻa i ka poʻe i loaʻa i kahi kūlana maikaʻi o ke kākoʻo. Eia naʻe,ʻo ka pane mua i loaʻa mai i ka nele i ka cohesion.
Wahi a Samir Elhawary lāuaʻo Gerardo Castillo i ka makahiki 2008 no ka hui Kuleana Aʻoāulu , "ʻo ka pūnaewele ma ka pae'āina e ho'āʻo ana e paio i ke kaulike o ka pilikia a me ke aupuni nui, ma mua o ke kākoʻoʻana i ka pūnaewele, kāpaeʻia ma ka hanaʻana i kahi pane like pane like. "Ua hana kēia i ka pae o ka hopena a me ka lawaʻole e kāohi ana i ke kaʻina holoʻokoʻa o ka pōʻino.
Ma keʻano o ka mākaukau, ua hoʻomau ka Aupuni Peruvian e aʻo a hoʻomaopopo i ka poʻe e pili ana i ka hopena o nā ōlaʻi a me nā pōpilikia e pili ana. He mau hanana no nā'ōlaʻi i hanaʻia i kēlā me kēia makahiki ma kahi pae'āina, e kōkua ana i ka hoʻonāʻana i nā ala ākea a me nā puka puka ma ka hoʻonuiʻana i nā kaʻina hana palekana.
Hoʻokahi pilikia e hoʻomauʻia nei, akā, he hale nohoʻole ka hale. ʻO nā hale me ka pāpaʻi a me nā paia lepo e kūponoʻole i kahiʻinoʻino; e waiho ana nā hale likeʻole he nui i Peru,ʻo ia ma nā wahiʻano pōʻino.
Nā kōkua no nā huakaʻi ma Peru
ʻAʻole hiki i ka poʻe o nā huakaʻi keʻike i kekahi mea'ē aʻe ma mua o ka meaʻuʻuku i ka wā i Peru ma laila, no lailaʻaʻole pono e hopohopo no nā haʻuki i mua a i kou wā e hele ai. Ināʻoe e haʻalulu nui, eʻimi i kahi kahi hauola maikaʻi i kou wahi kokoke (ināʻaʻoleʻoe eʻike i kahi kahi palekana, e hahai i ka'ōlelo ma lalo). Hoʻopukaʻia nā papa palekana e nā hua'ōmaʻomaʻo a me nā keʻokeʻo e'ōlelo ana " Zona Segura en Casos de Sismos " ("earthquake" in Spanish is sismo or terremoto ).
No kaʻike hou aku e pili ana i ka haʻalulu holoʻokoʻa oiai e holoholo ana, e heluhelu i nā Palekana Haumaru Haumāna no nā Kuleana Kuleana (e pili ana i nā poʻe hele o nā makahiki a pau).
He mea maikaʻi nō hoʻi e kākau inoa i kāu heleʻana me kāuʻoihana ma mua o kou heleʻana i Peru.