Nā Paʻa Paʻi noʻAmelika Huipū
ʻO Central America heʻoi aku ma mua o kahi wahi i piha i nā lāʻau, nā muliwai a me nā loko e hiki ai i nā huakaʻi hele ke kūʻai aku i ka mea kūʻaiʻole. He moʻolelo kūʻokoʻa kona, a he mauʻano loina ka poʻe o ka poʻe a ua hūnā ka nahele i nā waiwai a pau loa. Ke hana ia he wahi'ānā loa e aʻo ai.
Eia 17 mau mea e pili ana i Central Central America:
- ʻEhiku'āina ma Central America : Belize, Guatemala, Honduras, Nicaragua, El Salvador, Costa Rica a me Panama. ʻO ka heluna o Central Central America kahi 41,739,000.
- ʻO ka hapakolu hapahā o ka heluna oʻAmelika Hui PūʻIa he European mix (ʻo ka hapanui o nā poʻe Spaniana, akā he mau mana Pelekane kekahi) a me ka hoʻoilina o Meanis, i kapaʻiaʻo Mestizos. ʻO ka hapalima o ka mea i kūkuluʻia e nā pua o nā Aupuni kahiko a me nā Hui i noho maʻaneʻi ma mua o ka lanakila.
- ʻAʻohe wahi i Central Central America ma mua o 125 mile (200 mau kilomita) mai ka moana .
- ʻO ka inoa Central Central ka hoʻohanaʻia i kekahi manawa me ka Mesoamerica a me ka Ma waena oʻAmelika ,ʻo ia hoʻi ka West Indies a me Mexico. Eia naʻe, a me ke kānalua, ua hoʻohana pinepineʻia ka manawaʻo'Amerika Nui e nānā i nā moku waena o United States.
- Aia heʻumikumamāono UNESCO Heritage Site ma Central America, me nā wahi i hoʻonohonohoʻia ma nā'āinaʻAmelika Huipūʻia . Loaʻa nā mokupuni i nā mokupuni, nā kuamoʻo kahiko , nā kūlanakauhale colonial Spanish, nā mākele o ka'āina , a me nā mea'ē aʻe, e like me ka Antigua Guatemala , Belize Barrier Reef Reserve Reserve, Cocos Island National Park ma Costa Rica, a me Joya de Cerén Archaeological Site ma El Salvador.
- ʻOʻAmelika Central He mea nui . Ma waho o ka hua'ōlelo, hikiʻole iaʻu ke hōʻailona ma ka ho'āʻo muaʻana,ʻo kahi ismusmus ka'āina e pili ana iʻelua mau'āina nui, me nā kino wai ma nāʻaoʻaoʻelua. Ma ka hihiaʻo Central America, pili ka piko oʻAmelika a meʻAmelika Hema, a ua piliʻia e ka Moana Pākīpika a me ke Kai Pākīpika. ʻO ka Panama Canal , i kūkuluʻia i waena o 1904 a me 1914,ʻo ia wale nō ka waiwai e hoʻohui i nā moanaʻelua.
- ʻOiaiʻoʻAmelika Hema he alahaka'āina ma waena o North a meʻAmelika Hema ,ʻo ia nō ka hapa oʻAmelika Hema.
- Ke kamaʻilio nei nā'āina oʻAmelika Hui PūʻIa e hoʻokomo i kahi kālāʻAmelikaʻAmelika maʻamau . No ka manawa,ʻo Belize, Guatemala, Honduras, Nicaragua, a me Costa Rica e hoʻopuka ana i kā lākou mau kālā pono'ī,ʻoiaiʻo kaʻAmelika Hui PūʻIa ke kālā kālā ma El Salvador a me Panama (a ma kaʻahahui nuiʻia i nā'āina'ē aʻe eʻelima).
- ʻO Central America ka mea nui loa o ka piko honuaʻo Mesoamerican , kahi home i 7 pakeneka o ka nui o ka honua. Panama a me Costa Rica e hoʻonani i kaʻoihana maikaʻi loa; ʻO Belize a me Guatemala ka lua, me nā waena waena e hoʻonani ana i nā mea liʻiliʻi (me ka hoʻonāukiukiʻole, ma nā ao!).
- ʻOiaiʻo ka moʻolelo CentralʻAmelika, i hala aku nei a hala aku nei, ua hōʻehaʻia e ke kaua,ʻaʻoheʻaha kaua ma waena o ka honua a iʻole ma waena oʻAmelika Huipū i kēia manawa.
- ʻO ke alaloa o Panamelika e holo i nā'āinaʻoʻAmelika Huipūliʻi wale nōʻo Belize wale nō. Ua wāwahi ia no 54 mau mile ma kahi wahi i kapaʻiaʻo Dari Dari Gap -ʻo kahi wale nō ke alaloa o ke alaloa ma Amerika.
- ʻO Central America he wahi lua pele nui loa ia ,ʻo ka mea i hoʻoholo i nā mea a pau mai ka loko o Central America (e like me nā mea kanu i ulu i loko o ka lepo momona nui) i nā'āina'āina o ka heluna o ka'āina. Ua pio nā lua pele oʻAmelika Huipū i nā manawa he nui i ka mōʻaukala, a ua pepehi i kekahi mea mai ka lima o nā kānaka a hiki i nā tausani. Ke mau nei kekahi mau lua pele.
- ʻO ka hapahā o ka heluna oʻAmelika Hui PūʻIa he Roman Katolika. ʻO ka hapanui o ke koena he Protestant,ʻoiai he nui ka poʻe e hana ana i ka hanaʻo Mayan a me nā hoʻomana'āina'ē, i kekahi manawa me ka Roman Katolika.
- ʻO Pelize wale nōʻo 1195 mau mile (1924 kuea kaulike) nui aku ma mua o El Salvador, akā he kanakolu manawa o El Salvador.
- ʻO Christopher Columbus ka pae mua ma ka mokupuni nuiʻAmelika ma Puerto Castilla, kokoke i Trujillo, Honduras. Ma hope o ka manawa, uaʻimi houʻo ia i nā kahakaiʻo Atlantic o Nicaragua, Costa Rica a me Panama.
- Aia kekahi mau'ōlelo no ka pilikia i Central Central America,ʻo ka hapanui i'ōleloʻia e nā poʻe'ōiwi. Eia kekahi laʻana, he 20 mau kānaka i maʻalahi ma ka'ōlelo El Salvadorean Pipil, nā mamo a Nahuatl. ʻO kahi kakaikahi wale nō ka maʻalahi i ka'ōlelo Honduran Lenca.
- ʻO Punta ka hopena i loaʻa i nā moku kahakai Caribbean, Beriaze, Guatemala a me Honduras e nā kānaka o Garifuna e noho ana ma ia mau wahi.
Nā'Ōlelo i hoʻoponoponoʻia e: Marina K. Villatoro