20 Nā mea eʻike ai no kona pono, Tenzin Gyatso, ka Dalai Lama 14
ʻO kēia mau meaʻoluʻolu e pili ana i ka Dalai Lama o kēia manawa e kōkua i ka hāʻawiʻana i kahi kiʻi maikaʻi aʻe o ke kanaka ma hope o ka inoa.
ʻO kona Mea Hemolele,ʻo Tenzin Gyatso, ka Dalai Lama 14, ua lapaʻau muaʻo ia e liloʻo ia i hope loa o kāna lālani. ʻAʻole e like me kona mau mua, ua hiki iā ia ke hoʻohana i kaʻIke Makahiki no ka hoʻolahaʻana i kahi leka o ka maluhia. Ua kākauʻo ia i nā puke a hele aku i ka honua i kēlā me kēia makahiki e'ōlelo i mua o ka lehulehu.
Hiki keʻikeʻia ka Dalai Lama i kona home i lawe pioʻia i McLeod Ganj, India . Ua hele nā tausani i kāna mau'ōlelo e lohe i kāna leka o ka nonionio.
ʻO ka Dalai Lama 14ʻo ia ka poʻoʻuhane o ka Buddhist Tibet a he kanaka miliona.
Ua hānauʻia ka Dalai Lama ma ka Poverty
Ua hānauʻia ka Dalai Lama 14 ma ka lā 6 o Iulai, 1935, e like me Lhamo Thondub (i kekahi manawa i unuhiʻiaʻo Dondrub). Ua hoʻololiʻia kona inoa iā Tenzin Gyatso,ʻo ia ka pōkole no Jetsun Jamphel Ngawang Lobsang Yeshe Tenzin Gyatso. ʻO kona inoa piha,ʻo ia hoʻi: "ʻO ka Haku Hemolele, ka nani, ka lokomaikaʻi, ka mea palekana o ka manaʻoʻiʻo, ka moana o ka naʻauao."
Ua hānauʻiaʻo ia ma ka papa lepo o kona mauʻohana i nele i ka lio. ʻOiaiʻo ia he 16 o nā keiki,ʻehiku wale nō mau kaikuaʻana a me kona mau kaikuahine i noho i kaʻikeʻana i ke kāne.
ʻO Dalai Lama ke ola nei i ka lōʻihi
ʻO Dalai Lama ka manawa lōʻihi loa a noho lōʻihi loa o nā poʻe mua ona. Ua'ōleloʻo ia i nā manawa he hiki nō iā ia ke lilo i hope loa o kāna laina ke hoʻololiʻole kekahi mea.
ʻAʻole i'ōleloʻia kaʻohana Tibet e konaʻohana
Ua'ōleloʻiʻo aku kaʻohana Dalai Lama 14 i kahi hua'ōlelo o ka'ōlelo Pelekane mai nā panalāʻau o ka'āinaʻo Kina aʻaʻole'ōlelo i ka'ōlelo Tibet.
Ua hoʻomakaʻo ia "Late"
ʻO ka Dalai Lama he 14 mau makahiki i ka makahiki 1939 i kona wā i alakaʻiʻia ai i ka huakaʻi hele i Lhasa.
Ua manaʻoʻiaʻo ia he "ʻelemakule" eʻikeʻiaʻo Dalai Lama, aʻo kekahi mau lema i hoʻopuka i ka hopohopo e pili ana i ka hoʻomakaʻana i kāna aʻoʻana i ka lōʻihi.
He kuleanaʻo ia i kona wā'ōpio
I ka wā'ōpio o 15 makahiki, ua hāʻawi ikaikaʻia ka Dalai Lama 14 ma Tibet ma hope o ka hoʻouka kauaʻana o Tibet. I kona wā'ōpio, ua koiʻiaʻo ia e hui me nā alakaʻi o Haina a kūkākūkā i ka wā e hiki mai ana o kona poʻe.
I kēlā manawa, ua manaʻoʻiaʻo ia he alakaʻi alakaʻi o ka Tibet. Ua hoʻonele ka Dalai Lama i nā mana politika a ua hilinaʻi aku i ka liloʻana i poʻo kanakaʻuhane.
Kuhi ka CIA
Me ka nui o nā noi no ke kōkua i nā mea nui o ka honua,ʻaʻole nui i hanaʻia no ke kōkuaʻana iā Tibet i ka wā e kokoke ana e hoʻonele a hōʻeha.
Ua hoʻokani ka CIA i ke kōkuaʻana i ka Dalai Lama e holo i Tibet a hele pio i India i ka makahiki 1959.
Ua loaʻa i ka Dalai Lama kahi makana no ka Nobel
I ka makahiki 1989, ua hoʻoholoʻia ka Dala Lama 14 ma ka makana no ka Nobel Peace Prize. ʻO ka likeʻole o nā alakaʻi'ē aʻe o ke ao nei ma ka papa inoa o nā laureates,ʻaʻoleʻo ia e kauoha i kahi hoʻokuʻu pōkole a hūnā paha.
I ka makahiki 2007, ua loaʻa iā ia ka Medal Gold Medal - ka hanohano kiʻekiʻe loa i hāʻawiʻia e ka US Congress.
ʻO ka mea hōʻoluʻolu,ʻo ke Dalai Lama 14 ke kū'ē i nā mea kaua o ka nuclear.
He mea kōkuaʻo ia ma ka Nuclear Age Peace Foundation.
Makemakeʻo ia e hele i ka home
Ke makemake nei ka Dalai Lama e hoʻi i Tibet akā ua'ōleloʻo ia e hana wale nōʻo ia ināʻaʻohe mau kūlana. ʻO ka manaʻo o ke aupuni o Kina,ʻo ia ka Dalai Lama e hoʻi mai ma keʻano he kama'āina Kina no ka hōʻikeʻana i ke aloha'āina.
I loko o ka mea kaumaha, e hele ana ka Dalai Lama me kahi pūmau palekana -ʻo ia ma kona home i Inia. Ua hoʻoweliweliʻia kona olaʻana i nā manawa he nui.
Hiki iā ia ke lilo i hope loa
Ua haʻi aku ka Dalai Lama 14 ma muli o ka mana o Dalai Lama ma lalo o ka mana o Kina. Ua hīmeni pinepineʻo ia iā ia i nā manawa he nui eʻikeʻia aiʻo ia ka Dalai Lama hope.
I ka wā o nā kūkākūkāʻana, ua kahakahaʻia ka Dalai Lama 14 ma kahi o ka'āina Komohana, a he mau wāhine paha nā moho.
I ka makahiki 2011, ua hoʻomanaʻo ke Dalai Lama 14 i hiki iā ia ke "hoʻomaha" i ke 90 makahiki.
Hiki iā Dalai Lamas ke loaʻa i kahi lele e ola hou!
Ua hoʻolaha ke aupuni Kina i ke kumumanaʻo e koho i ka Dalai Lama ma hope o ke kōmike. ʻO ke kumumanaʻo, ma keʻano o ka "Order No. 5" e ka Moku'āinaʻo ka Moku'āinaʻo ka Pono,ʻo ia ke koi i kahi palapala no ke ola houʻana!
Pehea e hoʻoholoʻia ai nā mea e hoʻolālā houʻia ai ka hoʻoholoʻana?
ʻO ka Dalai Lamaʻo 14 he Koa
I ka holoʻana o Lhasa e hele pio i'Āina, ua hoʻokaʻawaleʻia ka Dalai Lama ma keʻano he koa a hāʻawiʻo ia i ka pū pono maoli.
I loko o ka nūnani nūele ma hope, uaʻakaʻakaʻo ia e hoʻomanaʻo ana i ka kaumaha o ka pahu i kāna mau'ōpiopio. I ka 1997 Martin Scorsese film Kundun , he epic e pili ana i ke ola o ka Dalai Lama 14, ua hoʻoholoʻia e hoʻokaʻawale i ka moʻolelo aʻaʻole e hoʻokau ka Dalai Lama i kahi pahu.
ʻAʻoleʻo ia i ka meaʻai wale
Me ke aloha no nā mea ola a pau, ua ulu ka Dalai Lama i kaʻai e like me ka nui o nā mōneka Tibet. ʻO kaʻaiʻana i kaʻiʻo ka mea maikaʻi ke lōʻihiʻole ka pepehiʻana o ka mōneka i ka holoholona. ʻO kaʻaiʻana i kaʻiʻo he mea nui ia no ka mālamaʻana i ke olakino ma nā kiʻekiʻe kiʻekiʻe kahi i uluʻole ai nā mea ulu.
ʻAʻole i hele ka Dalai Lama 14 i ka meaʻaiʻai a hiki i ka wā e noho pio ana i India kahi e maʻalahi ka meaʻai. Ma muli o nā pilikia o ka olakino, ua hoʻi houʻo ia i kaʻaiʻana i ka meaʻai i kekahi manawa akā ua'ōleloʻo ia i ka hahaiʻana o nā kānaka i ka meaʻaiʻaiʻole inā hiki.
ʻO kāna kīʻaha home ka meaʻai wale nō.
Ua laweʻia kāna kohoʻana no Panchen Lama
I ka makahiki 1995, kohoʻo Dalai Lama iā Gedhun Choekyi Nyima i ka 11th Panchen Lama -ʻo ia ka lani kiʻekiʻe loa ma lalo o ka Dalai Lama.
ʻO kāna kohoʻana no Panchen Lama ua nalowale i ka pihaʻana oʻeono mau makahiki (ʻikeʻia e ke aupuni Kina) i laweʻia a ua kohoʻiaʻo Gyaincain Norbu e lilo i mea houʻo Panchen Lama. ʻAʻole ka nui o nā poʻe o ke ao holoʻokoʻa i kāhea i ka koho a ke aupuni no Panchen Lama a me ka manaʻo pupule.
Ua Hele Loaʻo ia
Ke hele nei ka Dalai Lama 14 ma ka honua, hui me nā aupuni a hāʻawi i nā aʻo ma nā kula; hiki i nā haumāna ke hoʻokuʻu i nā nīnau no ka paneʻana. Kū'ēʻo ia ma nā hōʻike pūlaula a hui mau me ka poʻe kaulana.
I ko Dalai Lama heleʻana i nā'āina'ē, ua aʻoʻo ia i ka'ōlelo Pelekānia. I kona nohoʻana ma Tsuglakhang i North India , ua hāʻawiʻia nā aʻoʻana ma ka'ōlelo Tibet i hiki ai i ka poʻe Tibet ke hana maikaʻi. He kūʻokoʻa mau kāna mau'ōlelo e hele ai i'Āina. Hoʻokipa maikaʻiʻia nā poʻe malihini o ke Komohana .
PūkinoʻOihana a me'Enekema
Ua hoihoi nui ka Dalai Lama 14 ma nā meaʻepekema a me nā hana mechanical mai ka wā kamaliʻi.
Ua'ōleloʻo ia ināʻaʻoleʻo ia i ho'ālaʻia he mōneka, ua koho pahaʻo ia e lilo i meaʻike. ʻO kahi mākaʻikaʻi i kaʻoihana hōʻailona ma ke Kulanuiʻo Cambridge he wahi ia o kāna huakaʻi hele mua i ke Komohana.
I kona wā'ōpiopio, ua hauʻoli ka Dalai Lama 14 i ka hana houʻana i nā mīkini, nā'ōkeli, a me nā kaʻa hoʻi inā hiki iā ia ke hoʻopakele i ka manawa.
Kākoʻoʻo ia i nā pono o nā wāhine
I ka makahiki 2009, oiaiʻo ia e kamaʻilio ana ma Memphis, Tennessee, ua'ōlelo ka Dalai Lama 14 he manaʻo wahine a he hakakā no nā pono o nā wāhine.
ʻO kona kūlana ma ka hāpaiʻana, he hewa ia e like me ka manaʻo Buddha keʻole ka hānauʻana he mea weliweli i ka makuahine a iʻole ke keiki paha. Ua hoʻomauʻo ia i ka'ōleloʻana e pili ana nā manaʻo kūkākūkā ma nā hihia i kēlā me kēia hihia.
Ua kaulana loa ka Dalai Lama 14
I ka Mei o Harris Poho i ka makahiki 2013, ua hoʻopuka ke Dalai Lama i ka pelekikena Barack ma ka laulima o 13 pakeneka.
ʻO ka Dalai Lama he 14.5 miliona poʻe ma Twitter a me nā leka e pili ana i ke aloha a me ka hoʻoholo i nā hakakā me ka hanaʻole.
I ka makahiki 2017, ua hanaʻo John Oliver i kahi hālāwai me ka Dalai Lama 14 i ka hōʻike HBO i kēia pō i ka pō nei .
ʻO nā kiʻi o Dalai Lamaʻaʻole i kūpono i Tibet
ʻOiai ua alohaʻia ka Dalai Lama ma keʻano he alakaʻi alakaʻi a me keʻano hoʻohālike, ua pāpāʻia nā kiʻi a me nā kiʻi o ka Tibet ma Tibet mai 1996 mai.
ʻO nā lepa Tibet i halaʻole i ke kānāwai; ua loaʻa i nā kānaka nā paʻahao paʻahao o ka hale paʻahao a me nā hahau no ka loaʻaʻana o ka hae Tibet.
Loaʻa iā ia ka hopena i ka wā'ōpio
E like me ia i hōʻikeʻia i loko o ka pīkīʻelima mau makahiki i Tibet , ua hui pū ka Dalai Lama me ke kaikolaʻAmelikaʻo Heinrich Harrer i ka 11. He mea ia i kapaʻiaʻo Harrer e lilo i unuhi'ōlelo no nā mea'ē aʻe a me ka mea hale kiʻi hoʻolālā i hiki i ka Dalai Lama ke hoʻopaʻa iā ia. Ua mahaloʻia ke Austrian e like me kaʻike o ke ao o ka Honua.
Ua liloʻo Harrer i kekahi o nā kumu mua o Dalai Lama a hoʻolaha i nā manaʻo o kaʻaoʻao Komohana a me nā manaʻoʻepekema. Ua noho mau lāuaʻelua a hiki i ka makeʻana o Harrer i ka makahiki 2006.
Hiki iāʻoe ke huli iā ia i ka pūnaewele
ʻAʻole e like me kona mau mua, hiki ke hoʻokomoʻia ka 14 Dalai Lama ma Facebook, Twitter, a me Instagram.