ʻO Kelemānia Kelepona no nā huakaʻi
ʻO ka hapanui o nā Giamana e'ōlelo i ka'ōlelo Pelekānia, i ka poʻe'ōpio ma nā kūlanakauhale nui , no laila,ʻaʻole paha e loaʻa iāʻoe ka pilikia e komo nei i kēia'āina.
Akā, hiki i kahi Kelemānia ke hele i kahi lōʻihi. He waiwai koʻikoʻi ka'ōlelo aʻo ia ke kolu o ka'ōlelo haole'ē aʻe i aʻoʻia ma ka US. Hiki paha iāʻoe ke lohe e'ōleloʻia ka lua o ka'ōlelo German (ma hope o ka'ōlelo Pelekane) aʻo kekahi o nā'ōlelo nui o ka honua.
I ka pōkole, he'ōlelo pono kaʻike.
E ho'āʻo i ka wā eʻai aiʻole e hele ana ma ke kaʻaahi , aiʻole ma Oktoberfest paha . A e hoʻomaka i kāu haʻawina mua o ka'Ilekelika maʻaneʻi, a aʻo i nā lekaleʻa Kelemānia maʻamau a me nā hua'ōlelo maʻamau e kōkua iāʻoe ma nāʻano he nui.
(Eʻikeʻoe i ka'ōlelo hoʻomanaʻo ma nā mākua.) E heluhelu wale i ka leo me ka leo nui, e hoʻokōʻia ka hapa nui o ka hua'ōlelo.)
ʻO nā lemu ma Kelemānia
No ka waena o ka palena nui, ua nui nā dialect likeʻole o Siamani. 'Ōlelo nā lukū e aia he 250 mau'ōlelo Kelemānia'ē aʻe.
He mea paʻakikī kēia i nā poʻe o waho e hoʻomaopopo i nā'āina likeʻole e māhele i kahi'ōlelo, e like me Austria a me Swiss Switzerland. ʻO keʻano o nā hua'ōlelo, ka leo a me nā'ōlelo keʻano likeʻole, aʻaʻole hiki i kekahi poʻe'ōlelo'ōlelo maoli ke hoʻomaopopo i kā lākou kama'āina Kelemānia.
ʻO keʻano,ʻo ka poʻe a pau e aʻo iā Hochdeutsch (High German) a pono e kamaʻilio.
E hoʻomaopopo i ka'ōlelo "Ich" a iʻole "I" ma muli o ka leka. Ma keʻano laulā, uaʻoi aku ka paʻakikī o ke kani e like me "Ikh" ma ke kūkulu hema ,ʻoiai uaʻoi aku ka māmā o ka "Ish" ma ka'ākau , i Berlin nui loa. Eia naʻe, he nui nā manaʻo. Ua hoʻohana mākou i ka'ōlelo ma lalo o "Ish" i loko o kēia alakaʻi.
ʻO nā'ōlelo'ōlelo koʻikoʻi e maopopo ai nā'ōpiopio
Ae - Ja (ia)
ʻAe - Nein (ʻeiwa)
Mahalo iāʻoe - Danke (DAHN-kuh -ʻaʻole like me ke mele Wayne Newton kaulana loa)
ʻoluʻolu a mahaloʻoe - Bitte (BITT-uh)
Alohaʻoe - Entschuldigen Sie (ent-SHOOL-degen see)
E kala mai - au e hoʻolimalima
Mahea? - Pehea? (Vo?)
ʻAuhea kahi lumi hoʻomaha? - Aia ka make Toilette? ('o ia hoʻi ka toy-LET-uh)
Loaʻa / Kākau - Lālou / Rechts (linx / rechts)
Loaʻa iāʻoe .... - Haben Sie ... Rechts (Haaben ze ...)
Ke komoʻana a me ka pukaʻana - Eingang a me Ausgang (Eyen-Gong a me'Ow-Sang)
Nā kāne a me nā wāhine - Herren / Männer a Damen / Frauen (Hair-en / Menner a me Dom-en / FR-ow-en)
Aloha Aloha Kelemānia
Aloha / maikaʻi - Guten Tag (GOOT-en tahk)
Ke kakahiaka maikaʻi - Guten Morgen (GOO-ten MOR-gen)
Ke ahiahi maikaʻi - Guten Abend (GOO-heʻumi AH-piko)
Ka pō maikaʻi - Gute Nacht (GOO-tuh nāhdt)
Maikaʻi maikaʻi - Auf Wiedersehen (Ouf VEE-der-zane)
Eʻike iāʻoe ma hope - Bis später (Biss Sch-PAY-ter)
Hoʻopuka maikaʻi i kaʻike - Tschüß (t-ch-uice)
Ke Kūkākūkā Kelemānia
ʻO koʻu inoa - Mein Name ist .... (ʻO kaʻu NAH-muh is ...)
ʻo wai kou inoa? (ka hana) - Wie heißen Sie? (makemake i nā zee)
He mea maikaʻi e hālāwai pū meʻoe - E hoʻokuʻu i ka mīkini. (Like froit mish)
Pehea ʻoe? (ʻaia) - Wie geht es Ihnen? (makemakeʻia e-nen)
Pehea ʻoe? ( ʻikeʻole ) - Wie geht's? (puka i nā puka)
(Maikaʻi) maikaʻi - ( Sehr ) Gut ( inoa kahi ) / kino - Schlecht (shlekht)
Ke hana nei au i ka maikaʻi. ʻO ko Mir geht hue. (Nā puka GIRM o MIR)
ʻōlelo pelekane paha ʻoe? ( ʻikeʻole ) - Sprichst du Englisch? (kahi hoʻokipa eng-lish)
Makemake au ... - Ich hätte gern ... (Ish het-a Gar-en)
ʻO wau mai ... [ka USA / Canada / Australia / UK]. - Ich komme aus ... (den USA / Kanada / Australien / Großbritannien)
ʻōlelo pelekane paha ʻoe? - Sprechen Sie Englisch? (SPRA-e nānā i ka ANG-lish)
ʻAʻole wau i maopopo -ʻIke i ka nicht (Ish VARE-stahe nisht)
ʻAʻole hiki iaʻu ke'ōlelo Kelemānia - Ich kann kein Deutsch. (Ish kun kine doitsh)
Ehia na kumukuai? - Wieviel kostet das? (Vee-veal pili-he DAs?)
Ke aloha! - Hōʻole! (PRO-st)
E hele maikaʻi! - Hoʻokumu i kaʻene! ( GOOta Rise-a)
Kelemānia Pākē
Hi (ʻikeʻole) - Moin (Moi'n) He hiki ke hoʻohanaʻia paha e nīnau inā he maikaʻi kekahi? ( Moin ?), A pane mai me ka maikaʻi! maikaʻi loa! ( Moin ! Moin !)
Maikaʻi - Ke Kali Nei Au
ʻO Southern Germany
Aloha /ʻoluʻolu - lawelawe ! (Sir-VUS)
Mahalo (kūlana) - Grüß Gott a me'GGott (GRU-S GOT)
May malama akua e hoʻomalu iāʻoe ( Bela ) / Bechüte dich / euch ( Gott ) (Ba-Hewta DICK)
ʻAe! (ikaika) - Jawohl (Yehu VULL)
Nānā Nānā
- Hoʻokahi - Eins
- Elua - Zwei
- Ekolu - Drei
- ʻEhā - Vier
- ʻElima - Fünf
- ʻEono - Seks
- ʻEhiku - Keʻena
- Ewalu - Akt
- ʻEiwa - Neun
- ʻO Ten - Zehn
- Heʻumikumamākahi - Elf
- Heʻumikumamālua - Zwölf
Nā lā o ka Hebedoma ma Kelemānia
- Mane - Montag
- Poalua - Dienstag
- Pōʻakolu - Mittwoch
- Kāhi - Donnertag
- Pepeluali - Freitag
- Pōʻakahi -ʻo Samstag
- Lāpule - Sonntag
Nā mahina ma Kelemānia
- Ianuali - Ianuali
- Feb. - Februari
- Malaki - Mārz
- ʻApelila - April
- Mei - Mai
- Iune - Iuni
- Iulai - Iulai
- ʻAukake -ʻAukake
- Kepakemapa - Kekemapa
- ʻOkakopa - Okatoba
- ʻO Novemaba - Nowemapa
- ʻO Dekemapa - Dezember